Kultura dolnośląska – przetrwała w sztuce i smaku

Bakalie.com

II Wojna Światowa to moment, w którym wiele kultur zostało wystawionych na prawdziwą próbę. Tym bardziej w momencie przetrwania tego dla wielu niemożliwego czasu mieszkańcy danych obszarów robiły wszystko, by nie tylko zachować, ale i cieszyć się swoimi wartościami kulturowymi. W przypadku dolnego śląska tradycje dotyczą nie tylko sztuki, strojów, czy kuchni, ale i charakterystycznymi cechami, jeśli chodzi o np. Święta Bożego Narodzenia. Zatem warto przybliżyć sobie historię mieszkańców Dolnego Śląska nieco bliżej.

Zaleta licznych kultur

Województwo dolnośląskie to głównie mozaika kulturowa. Te tereny bowiem zasiedlali mieszkańcy pochodzący m.in. z Francji, Bośni, czy Bukowiny. W przeszłości przebywali tu również: Niemcy, Żydzi, Serbołużyczanie, Czesi, czy Tyrolczycy (Austria). Ci wszyscy ludzie, którzy głównie w efekcie wojny na moment musieli utracić swoją przynależną tożsamość postanowili stworzyć tzw. małe ojczyzny. Na tej podstawie zaczęły kształtować się nie tylko obrządki świąt, ale i tradycje i zwyczaje związane z kulturą i sztuką. Kolejny ważnym etapem dla regionu Dolnego Śląska był etap po II Wojnie Światowej, a zatem wszystko to, co działo się po roku 1945. Warto dodać, że zarówno przed, jak i po wojnie Dolny Śląsk był obszarem o ożywionej aktywności osadniczej. Miały na to wpływ nie tylko przyczyny gospodarcze, ale i polityczne.
Muzyczna Historia Dolnego Śląska, Jeśli chodzi o wątki kulturowe to tu Dolnośląska historia wydaje się być nieco skomplikowana. Jak się okazuje w Dolnośląskich wioskach społeczność musiała dokonywać niełatwego wyboru co do wyboru pieśni wykonywanych na scenie. Każda grupa chciała w ten sposób pokazywać swoją tożsamość, a ponieważ wiele rodzin wywodziło się nawet z czterech różnych regionów tym wybór stawał się jeszcze trudniejszy. Co ciekawe w kwestiach muzycznych do dziś stosuje się zwyczaje odnoszące się do czasów PRL-u. Jeśli chodzi o muzykę województwa dolnośląskiego to z pewnością ważny dla jej przetrwania okazał się Program Ochrony Tradycji Kultury Wsi na Dolnym Śląsku. Program ten zaangażował bowiem ogromną ilość ludzi, która pomogła dotrzeć do tradycji. Tym samym przypomniano szerszej grupie odbiorców nie tylko najpiękniejsze pieśni z tego regionu, ale i sposób ich wykonania, co więcej zostały później wielokrotnie nagradzane. Folklor Dolnego Śląska nie tylko nadal jest niezwykle szanowany na tych terenach, ale i kultywowany do dziś.

Smaki Dolnego Śląska

Wielu z nas nawet nie zdaje sobie sprawę jak wiele znanych potraw wywodzi się właśnie z województwa dolnośląskiego. O jako pierwszym daniu warto powiedzieć o kluskach śląskich, które przygotowuje się z ziemniaków. Najlepiej smakują podane z tradycyjnymi śląskimi zrazami, sosem z tego mięsa, a także modrą kapustą. Samo dania doskonale smakuje na słodko – kwaśno. Do samego dania przyda się też farsz z cebuli, ogórki kiszone, czy boczek. Wyżej wspomnieliśmy o powiązaniach kulturowych. Te widać również w regionalnych daniach czego dowodem są pierogi ruskie z Chrząstawy. Nadzienie tych pierogów to ziemniaki i twaróg, najczęściej podawane z cebulką i skwarkami. A czym jest śląskie niebo? Jest to gotowane, peklowane, lub uwędzone mięso wieprzowe. Takie mięso podaje się z bakaliami (suszone jabłko, gruszka, śliwka, czy morela. Danie można podać np. z kluskami ziemniaczanymi. Podobnie jak w Wielkopolsce, tak i na Dolnym Śląsku króluje bigos. Do przygotowania potrzebna jest: kapusta kiszona, polędwica wieprzowa, kiełbasa i boczek. Jako przyprawę używa się czerwone wino oraz bakalie (rodzynki) i jabłka. Do znanych, a zarazem nieco odmienionych potraw należą również czarne gołąbki krużewnickie, które swoją nazwę zawdzięczają swoją nazwę nadzieniu z ciemnej kaszy gryczanej. Z województwa Dolno Śląskiego wywodzi się również popularny żurek. W przypadku ryb szczególnym uznaniem cieszy się milicki karp faszerowany. Powód? Bliskie położenie stawów milickich. Ten rodzaj karpia chętnie spożywany się szczególnie w Wigilie, a to, co go wyróżnia to z pewnością farsz z oczyszczonej z ości mięsa karpia, bułki namaczanej w mleku, natki pietruszki i przesmażonej cebuli.

Jak mówi się w tym regionie?

Gwarę śląską w pewnym sensie można porównać do gwary góralskiej, gdzie do danych określeń używa się zupełnie odmiennego słownictwa. W przypadku zwracania się bezpośrednio do rówieśników „za jedno” co oznacza Ty. Jeśli chodzi o liczbę mnogą to tu mamy takie określenia jak „weźcie”, czy „wyście som”. Do osób starszych używa się takich zwrotów jak: „weźnom”, gdzie mówi się za troje (oni i ja). W przypadku osób starszych mamy też określenie „starżik” (pojedyncza osoba).

Co jeszcze warto wiedzieć?

Powiedzieliśmy już sobie, że Dolny Śląsk to mozaika kulturowa. Ta wyróżnia się również pięknymi strojami i obchodami świąt. Jako ciekawostkę warto dodać, że do jednej z popularnych rozrywek w tym województwie należy popularna karciana gra w tysiąca. Co ważne również dawne tradycje przetrwały do dziś i kultywowane są przez kolejne pokolenia zarówno jeśli chodzi o gwarę, jak i śpiew, czy smaki kulinarne.

 

Autor: Redakacja Bakalie.com