Chyba wszyscy wiemy, jak wygląda leszczyna i znamy owoce, które rodzi. Czy jednak wszyscy znamy wybitne właściwości odżywcze i zdrowotne orzechów laskowych i szerokie zastosowanie gospodarcze leszczynowego krzewu? A kto zna wierzenia i magiczne właściwości, przypisywane leszczynie w różnych kulturach europejskich?
"Leszczyna jak menada z zielonymi berły,
Ubranymi jak w grona, w orzechowe perły;"
Adam Mickiewicz „Pan Tadeusz”
Roślina, która rodzi nam orzechy laskowe
Leszczyna pospolita (Coryllus avellana) to krzew, który rośnie dziko w Europie, Azji Mniejszej i na Kaukazie. Kwitnie na przedwiośniu i wczesną wiosną. Mimo iż jest wiatropylna i nie wytwarza nektaru, to dla pszczół jest bardzo cenna, gdyż pyłek leszczyny jest jednym z niewielu przedwiosennych pożytków. Owocami leszczyny są, dojrzewające we wrześniu, orzechy laskowe.Na świecie występuje 15 gatunków leszczyny. W Polsce dziko rośnie tylko leszczyna pospolita, ale w uprawie mamy też leszczynę turecką i południową.
Leszczyna turecka jest wysokim drzewem, dorastającym do 20 m, sadzonym gównie w parkach, jako roślina ozdobna.
Leszczyna południowa jest nieco większa, ale bardzo podobna do leszczyny pospolitej. Jej odmianą jest, między innymi, ozdobna leszczyna o purpurowych liściach.
Wszystkie trzy gatunki mają podobne właściwości odżywcze i lecznicze.
Leszczyna w wierzeniach i kulturze
Leszczyna była w wielu kulturach świętym drzewem i przypisywano jej właściwości magiczne. Uważano ją za żywicielkę i krzew opiekuńczy mający moc zwalczania chorób, natomiast orzechy laskowe były symbolem kobiecej płodności i mądrości.Wierzono, że za pomocą leszczyny rozpalono pierwszy ogień na świecie i używano jej do rozniecania nowego, oczyszczającego ognia.
Celtowie uważali, że orzechy dają mądrość, a leszczynowe krzewy, rosną na legendarnych wyspach szczęśliwych. Tradycja magicznej różdżki z leszczyny, używanej przez druidów i służącej do odnalezienia złota lub wody częściowo przetrwała do dziś. Radiesteci nadal używają różdżek zrobionych z gałęzi leszczyny.Germanie i Słowianie uważali, że leszczyna chroni przed piorunami.W Polsce wplatano ją w dożynkowy wieniec, gdyż niosła błogosławieństwo Boże i była symbolem obfitości.
Orzechy laskowe – coś dla łasuchów
Najczęściej jada się orzechy świeże lub suszone. Mogą być też solone, kandyzowane, rzadziej prażone i fermentowane. Orzechy laskowe stosuje się głównie do produkcji słodyczy: czekolad, ciast, musli oraz, jako dodatku do pieczywa. U naszych południowych sąsiadów wytwarza się z nich mleczko orzechowe, a na Kaukazie i w USA mąkę, z której robi się wypieki.
W kuchni stosuje się je przede wszystkim do ciast, ciasteczek, tart i innych słodkich deserów. Można je też dodawać do sałatek owocowych i warzywnych. Rozdrobnione świetnie pasują do farszów i jako posypka do pieczonych mięs.
Właściwości zdrowotne orzechów laskowych
Orzechy laskowe są niezwykle odżywcze. Mają wysoką wartość energetyczną. 100 g orzechów ma 700 kcal, czyli więcej niż wieprzowina. Pół kilograma orzechów może zaspokoić energetyczne zapotrzebowanie mężczyzny.
Orzechy laskowe są bogate w:
- tłuszcze, z cennymi kwasami omega-6 i -9,
- białka,
- węglowodany,
- witaminy,
- składniki mineralne.
Jako surowce lecznicze wykorzystuje się orzechy, olej oraz liście. Ich właściwości wykorzystuje się zapobiegawczo i do wspomagania przy leczeniu wielu chorób.
Orzechy laskowe
- zmniejszają ilość cholesterolu we krwi;
- zapobiegają nowotworom;
- przeciwdziałają skurczom mięśni oraz wzmacniają ich wytrzymałość;
- poprawiają pracę mózgu i redukują objawy lęku, stresu, depresji;
- zwiększają wytrzymałość kości i stawów i chronią przed osteoporozą;
- obniżają poziomu cukru we krwi i regulują poziom insuliny.
Olej (tłoczony z orzechów) działa podobnie jak orzechy
- obniża poziom cholesterolu;
- wpływa dodatnio na pracę mózgu;
- działa antynowotworowo;
- reguluje poziom cukru we krwi;
- uzupełnia niedobory żelaza, magnezu, wapnia i manganu;
- nawilża i regeneruje skórę.
Liście
Stosuje się je głównie zewnętrznie. Działają przede wszystkim ściągająco. Wywar z liści stosuje się do leczenia wrzodów, a płynny wyciąg na żylaki i obrzęki nóg.
Orzechy laskowe są w zasadzie nieszkodliwe, mogą jednak uczulać.
Trzeba też pamiętać o ich wysokiej kaloryczności i jeść je z umiarem. Rozsądne korzystanie z przekąsek w postaci orzechów laskowych, będzie z pewnością dobre dla zdrowia i urody.
Inne zastosowania leszczyny
Choć bywa uważana za chwast leśny, gdyż bujnie się rozrasta, to jest źródłem pożywienia i kryjówką dla wielu zwierząt, a jej liście nawozem dla leśnych gleb.
Stosuje się ją do stabilizowania skarp, robienia faszyny umacniającej brzegi, wyrobu lasek, ogrodzeń i obręczy do beczek. Z wypalanego drewna robi się węgiel rysunkowy. Olej z orzechów, prócz zastosowań leczniczych i spożywczych, ma znaczenie także w produkcji kosmetyków. Leszczyny są też roślinami zdobiącymi nasze parki i ogrody.
Autor: Redakcja Bakalie.com
