W diecie Polaków żyto występuje przede wszystkim w postaci żytniego chleba, rzadziej płatków śniadaniowych czy makaronów. Jednak chleb żytni ciągle nie jest u nas tak popularny jak pieczywo pszenne. A szkoda, gdyż jeśli chodzi o właściwości zdrowotne żyto znacznie pszenicę przewyższa. Żyto zawiera wiele składników mineralnych takich jak żelazo, sód, potas, wapń, cynk i mangan. Zawiera też witaminy, przede wszystkim z grupy B oraz kwas foliowy. Spożywanie ziaren zbóż wspomaga proces budowy mięśni i naczyń krwionośnych. Żyto ma co prawda mniej białka niż pszenica, ale ma ono wyższą wartość biologiczną i łatwiej je przyswoić. W przeciwieństwie do pieczywa pszennego, pieczywo żytnie jest robione na zakwasie. Zakwas umożliwia przyswajanie żelaza, wapnia czy magnezu i sprzyja prawidłowej mikroflorze w jelitach.
Ponadto zawarte w ziarnie żyta alkaloidy pobudzają mięśnie gładkie naczyń krwionośnych i zapobiegają miażdżycy. Bardzo duże znaczenie dla naszego zdrowia mają też zawarte w życie ligniny, które również zmniejszają ilość cholesterolu LDL i zapobiegają miażdżycy. Zakwas, dzięki któremu chleb żytni rośnie, również pomaga w walce z chorobami układu krążenia. Powoduje on usuwanie złogów tłuszczowych z naczyń krwionośnych i osadów wapiennych z mniejszych tętnic, przyczyniając się w ten sposób do zmniejszenia ryzyka powstawania zatorów i w efekcie udaru.
Żyto a nowotwory
Obecne w życie lignany nie tylko pomagają w walce z chorobami układu krążenia, ale również zapobiegają powstawaniu nowotworów. Ligniny to fitoestrogeny będące składnikami ścian komórek roślinnych, o właściwościach silnie antyoksydacyjnych. Zapobiegają powstawaniu i rozwojowi nowotworów piersi, okrężnicy czy jelita grubego. Zapobieganiu temu ostatniemu nowotworowi sprzyja też zawarty w życie błonnik.
Żyto a cukrzyca
W porównaniu z produktami pszennymi, pieczywo i
inne produkty spożywcze zawierające żyto nie podnoszą gwałtownie stężenia
glukozy we krwi. Wynika to przede wszystkim z dużej zawartości błonnika w
ziarnach żyta. Dzięki tym właściwościom spożywanie pieczywa żytniego może się
przyczynić do poprawy funkcjonowania komórek beta trzustki, a co za tym idzie
zmniejszyć ryzyko wystąpienia cukrzycy typu 2.
Żyto a odchudzanie
Według przeprowadzonych niedawno badań, naukowcy stwierdzili, że spożywanie na śniadanie chleba żytniego sprzyja utrzymaniu prawidłowej masy ciała. Ponieważ struktura chleba żytniego pozwala na wiązanie wody, powoduje on wyraźne uczucie sytości i zdecydowanie zmniejsza uczucie głodu. Ponadto żyto ma niższą niż pszenica zawartość skrobi i większą ilość błonnika. Dzięki temu ma mniejszą wartość kaloryczną. Błonnik przyczynia się też do usuwania z organizmu zbędnych produktów przemiany materii. Wspomaga również perystaltykę jelit i zapobiega zaparciom.
Wpływ żyta na zdrowie mężczyzn
Spożywanie produktów żytnich
jest wskazane przede wszystkim dla mężczyzn. Daje im siłę, wzmacnia odporność i
wspomaga budowę mięśni. Najważniejsze jednak jest to, że jest źródłem fitohormonów –
brasinosteroidów (brasinolidu i katasteronu), które wpływają na męską gospodarkę
hormonalną. Mają one bardzo duże znaczenie w leczeniu łagodnego
rozrostu prostaty i przewlekłego niebakteryjnego zapalenia prostaty.
Żyto a gluten
Produkty żytnie nie powinny być spożywane przez osoby, które cierpią na nietolerancje glutenu, czyli celiakie. Gluten jest mieszaniną białek zbóż takich jak pszenica, żyto, jęczmień, orkisz i owies. Jego wartość odżywcza jest niewielka, ale posiada właściwości bardzo cenione w przemyśle piekarniczym. Dzięki niemu pieczywo ma wyższą jakość i jest bardziej puszyste. Prowadzi to do zaburzenia wchłaniania substancji odżywczych takich jak żelazo, kwas foliowy, witaminy A, D, K i witamin z grupy B oraz wapnia. Prowadzi to do niedożywienia organizmu i chorób spowodowanych niedoborem witamin i ważnych dla życia pierwiastków.
Alergia na żyto
Celiakii nie należy mylić z alergią na żyto. Występuje ona w formie alergii wziewnej (przy wdychaniu mąki żytniej lub pyłku żyta) lub pokarmowej (przy spożywaniu produktów z żyta). Zawarte w mące alergeny są na tyle małe, że mogą dotrzeć do pęcherzyków płucnych. Objawem alergii wziewnej jest uporczywe kichanie i katar sienny. Może ona powodować nieżyt nosa, białkowe kontaktowe zapalenie skóry, a u piekarzy, cukierników i młynarzy, którzy często są narażeni na kontakt z mąką tzw. „astmę piekarzy”. Objawy alergii pokarmowej mogą mieć dużo poważniejsze konsekwencje dla naszego zdrowia. Występują w przeciągu kilku minut, a czasem nawet kilku godzin po zjedzeniu posiłku zawierającego alergen. Alergia pokarmowa może się objawiać: zatkanym nosem, dusznościami, świszczącym oddechem, problemami z oddychaniem, nudnościami, wymiotami, pokrzywką, obrzękami, podrażnieniem okolic ust i gardła, zapaleniem spojówek czy biegunką. Może też dojść do wstrząsu anafilaktycznego, który jest stanem zagrożenia życia.
