Pistacje

Bakalie.com

Historia i występowanie

Pistacja (Pistacia) to roślina z rodziny nanerczowatych. Jest ona spokrewniona między innymi z nanerczem zachodnim czyli nerkowcem oraz z mango i przyprawą o nazwie sumak. Jest jednym z najpopularniejszych i najbardziej lubianych orzechów świata. Chińczycy nazywają pistacje orzechami szczęścia, gdyż pęknięte łupinki kojarzą im się z uśmiechem. W innych rejonach świata pistacje nazywane są zielonymi migdałami.

Mimo iż pistacja pochodzi z Azji Środkowej i Azji Mniejszej, można ją spotkać w wielu krajach świata. Największe plantacje znajdują się w Stanach Zjednoczonych, przede wszystkim w Kalifornii oraz w Grecji na wyspie Eginie, która słynie z dorodnych drzew pistacjowych.

Zaskakujące jest to, że pistacje, choć nie są uprawiane w Polsce, są dostępne w każdym markecie, natomiast nadal rzadko wykorzystujemy je w naszych kuchniach. Czy to wynika z ich ceny ? Fakt, nie są tanie. Za kilogram orzeszków musimy średnio zapłacić około 50 zł. Nie jemy ich jednak kilogramami, a szkoda bo pistacje zawierają niezbędne dla organizmu składniki mineralne i witaminy.

Te małe, zielone orzeszki zawierają dużo witamin z grupy B, które mają korzystne oddziaływanie na nasz układ nerwowy. Są też źródłem gamma-tokoferolu, czyli odmiany witaminy E, która uważana jest za witaminę młodości. Jako jedyne orzechy są bogate w karotenoidy: luteinę i zeaksantynę, które wspomagają pracę oczu. Ponadto w pistacjach znajdziemy sporo błonnika, fosforu, potasu, magnezu, a także wapnia.

Jedzenie pistacji wspomaga:

- obniżenie poziomu cholesterolu,
- zmniejszenie ryzyka występowania nowotworów,
- obniżenie ryzyka chorób serca,
- obniżenie stresu,
- zminimalizowanie starzenia się organizmu.

Mimo licznych walorów zdrowotnych pistacje powodują alergie. Orzechy to bardzo silne alergeny, dlatego dolegliwości po ich spożyciu pojawiają się bardzo szybko. Alergia objawia się pokrzywką, wysypką, a także zaczerwienieniem skóry. Obrzęknięte wargi i język wskazują również, że jesteśmy uczuleni na orzechy. Skutkami ubocznymi są także wymioty, mdłości, biegunka i bóle brzucha.


Uprawa

Pistacja jest niezbyt wysokim drzewem, zwykle osiąga około 5 -7 m wysokości, choć zdarzają się też drzewa dochodzące do 24 m. Korony maja rozłożyste, a korę jasną. Liście przeważnie składają się z bardzo wielu jajowatych listków, są nieco poskręcane, o sucho – zielonym kolorze, jesienią zaś przebarwiają się na czerwono-żółto. Kwiaty dwupienne o niepozornym wyglądzie są zapylane przez wiatr. Owocem pistacji są drobne mięsiste pestkowce, zebrane w grona. Zawierają w sobie nasiona, które są właśnie znanymi nam orzeszkami pistacji. Nasiono to znajduje się w łupinie, która otoczona jest przez brzoskwiniowo – różową mięsista skórkę. Pistacje dojrzewają późnym latem i jesienią. Pierwsze owoce drzewo pistacji ma w wieku około pięciu lat, zaś owocuje nawet przez 200 lat. Owoce pojawiają się co dwa lata.



Produkty z pistacji

Aby pistacje zachowały swój smak, muszą po zebraniu szybko, w ciągu kilku godzin, trafić do przetwórni, gdzie będą obrane z łupinek i wysuszone. Mechaniczne wstrząsarki strząsają pistacje na specjalną ramę, z której są zbierane do pojemników. Żeby łatwo zdjąć zewnętrzna skórkę, należy pistacje umieścić w wodzie, by skórka nią nasiąkła. Można też pistacje rozłożyć na stole z metalowa siatką i usunąć skórkę przez pocieranie orzeszków o siatkę. Jeśli skórki oddzielane są w ten sposób orzechy należy wsypać do wody w celu oddzielenia pustych, które pływają od pełnych, które toną. Po zdjęciu skórki pistacja ma już znany nam wygląd, ale różni się konsystencją i smakiem od tej, którą kupujemy w sklepach. Łupinka jej jest twarda, ale sam orzeszek miękki, soczysty i lekko słodki. Na tym etapie przeprowadza się selekcję, odrzuca się ciemno zabarwione orzeszki, które mogą być zepsute i niebezpieczne dla naszego zdrowia. Następnie pistacje suszy się na słońcu w miejscu o dobrej cyrkulacji powietrze. Suszenie trwa około 3 – 4 dni. Pistacje mogą być tez suszone w piekarniku w temperaturze 60 – 70oC przez 10 – 14 godzin. Co jakiś czas należy je przemieszać.

W krajach gdzie rosną pistacje, popularne są przygotowywane domowym sposobem pistacje solone. Aby je przygotować należy  zagotować wodę z solą. Ilość soli zależy od tego czy lubimy mniej czy bardziej słone orzechy. Jeśli chcemy by nie były zbyt słone wystarczy kopiasta łyżka soli na litr wody. Do garnka z gotującą się słoną wodą wsypujemy pistacje i gotujemy do czasu aż woda całkowicie zniknie z garnka. Następnie pistacje wysypujemy na blachę i wkładamy do piekarnika rozgrzanego do 150 - 200 oC na około 30 minut. Po czym zostawiamy je na kilka godzin do wystygnięcia.

Pistacje należy przechowywać w skorupkach, w szczelnie zamkniętych pojemnikach. Jeśli przechowujemy je w temperaturze 0 – 7oC mogą leżeć około roku, jeśli je zamrozimy nawet do 3 lat. Można też w takich samych warunkach przechowywać pistacje łuskane.

Pistacje są wykorzystywane przede wszystkim w kuchni. Mogą stanowić samodzielna przekąskę, ale można je też dodawać do jogurtu, zup czy domowych pasztetów. Nadają się także do sałatek i zapiekanek. Pasują również do ryb. Można je używać do deserów, ale musimy wtedy wybrać orzechy niesolone. Wyśmienicie smakują też z czekoladą. W Indiach z pistacji przyrządza się napój na bazie szafranu o nazwie “Shree Guruji Kesar Pista Sharbat.” A we Francji dołączane są do aperitifu, lekkiego napoju oraz zakąski podawanych zwyczajowo przed posiłkiem.

W Chinach pistacje wręczane są jako prezenty z okazji chińskiego nowego roku, ponieważ są symbolem zdrowia, szczęścia i powodzenia w życiu.

Z nasion pistacji wytłacza się olej pistacjowy, zaś z wyrastających na jej liściach galasów produkowany jest barwnik do jedwabiu i dywanów o barwie malinowej. Galasy te używane są też w garbarstwie. Z żywicy drzewa pistacjowego produkuje się lakiery. Pistacje są tez wykorzystywane w kosmetyce oraz uprawiane jako rośliny ozdobne.

Autor: Redakcja Bakalie.com