Goździki to niepozorne pączki kwiatowe tropikalnego drzewa, które „zawsze musi widzieć morze”, aby się dobrze rozwijało. W średniowieczu toczono wojny o zapewnienie sobie praw do transportu i handlu goździkami.Dziś są jedną z najważniejszych i najbardziej popularnych przypraw. Urozmaicają potrawy na całym świecie, a także są wykorzystywane, jako skuteczny lek na wiele dolegliwości.
Skąd się biorą goździki ?
Goździki to wysuszone pąki kwiatowe goździkowca korzennego nazywanego też drzewem goździkowym. Jest to nieduże, wiecznie zielone drzewo, pochodzące z archipelagu indonezyjskich wysp Moluków (Wysp Korzennych). Obecnie uprawiane są w wielu krajach tropikalnych.
Pąki kwiatów zbierane są tuż przed kwitnieniem i suszone na słońcu.Goździki mają brązowy kolor i silny zapach, który wydziela olejek zawierający terpen o nazwie eugenol.Świeże goździki są tłuste i ciężkie - wrzucone do wody toną lub pływają pionowo.
Jak goździki przyczyniły się do wybuchu powstania ?
Historia goździków, podobnie jak wielu innych przypraw sięga wielu stuleci. Już w poprzedniej erze znane były w Chinach, gdzie podobno przed audiencją u cesarza obowiązkowo przeżuwano goździki, aby mieć przyjemny oddech.
W XVI i XVII wieku goździki należały do najdroższych przypraw. Wielkie poruszenie w Hiszpanii wywołał powrót floty Magellana z ogromnym ładunkiem goździków i gałki muszkatołowej. Niebawem handel przyprawami przejęli Portugalczycy, a następnie na Moluki wyruszyła wyprawa holenderska. Chcąc opanować handel przyprawami, Holendrzy zaczęli niszczyć drzewa goździkowe, które nie były pod ich kontrolą. Ponieważ tradycją mieszkańców Moluków było sadzenie goździkowca każdemu, nowo narodzonemu dziecku i wiara, że drzewo jest jego patronem, palenie drzew przez Holendrów uznano za świętokradztwo. Na archipelagu wybuchło powstanie.
Z czasem uprawa drzew goździkowych rozszerzyła się na inne kraje, cena goździków spadła i ostatecznie stały się one ulubioną przyprawą dla wszystkich grup społecznych na całym świecie.
Wykorzystanie aromatycznych właściwości przyprawy
Goździki można stosować zarówno do potraw słodkich, jak i pikantnych. Wykorzystuje się je w całości lub w postaci sproszkowanej. Tradycyjnie dodaje się je do dżemów, konfitur, kompotów, owocowych, warzywnych i grzybowych marynat oraz pierników i różnych innych ciast. Dosypuje się je do win i likierów. Są doskonałą przyprawą do farszów, marynat rybnych, przetworów mięsnych sosów, a nawet do pieczeni. Warto, dla podniesienia smaku, wetknąć goździk w cebulę, dodawaną do gotowania bulionu.
Komponują się dobrze z innymi przyprawami, takimi jak cynamon, kardamon, imbir, pieprz, liście laurowe, a także z czosnkiem i cebulą.Należy jednak stosować je z umiarem, aby intensywny aromat nie zdominował potraw. Goździki trzeba przechowywać w szklanych, szczelnie zamkniętych, naczyniach oraz chronić przed słońcem i wysychaniem.
Właściwości zdrowotne
Goździki, a głównie ich olejek ma wiele właściwości leczniczych i jest od stuleci używany do leczenia wielu dolegliwości. Udowodniono działanie:
- przeciwbólowe,
- przeciwgrzybicze,
- przeciwskurczowe,
- przeciwwirusowe,
- przeciwpasożytnicze,
- przeciwbakteryjne,
- stymulacyjne dla układu nerwowego,
- antyoksydacyjne.
Jak stosować preparaty z goździków ?
Goździki od dawna wykorzystywane są w stomatologii, ponieważ mają właściwości miejscowego znieczulania. Najlepiej stosować miejscowo olejek goździkowy lub maść zrobioną ze sproszkowanych goździków zmieszanych z olejkiem.
Na uspokojenie, zapobieganie nudnościom, biegunkę, do łagodzenia kaszlu i na poprawę trawienia najlepszy jest napar z goździków (1-2 łyżeczki goździków zalanych szklanką wrzątku i parzonych 10 minut pod przykryciem. Pić 3 razy dziennie po 100 ml). Z kolei płukanie takim naparem zmniejsza ból oraz leczy stany zapalne gardła i jamy ustnej. Olejek goździkowy, opisana powyżej maść lub wyciąg z goździków mogą być aplikowane miejscowo w leczeniu trądziku, wrzodów i stanów zapalnych skóry.
Przeciwwskazania, ciekawostki, zastosowanie
Preparaty z goździków nie powodują wielu skutków ubocznych.
Olejek z goździków nie może być jednak podawany kobietom w ciąży, gdyż eugenol może być toksyczny dla płodu. Ponadto nie należy stosować leków z goździków u osób, które są na nie uczulone.
Inne, ciekawe zastosowania
- Silny aromat goździków bardzo dobrze nadaje się do odświeżania powietrza. Można nabić gęsto goździkami pomarańczę lub cytrynę, wysuszyć i powiesić w pokoju. Na długi czas zapewnimy sobie przyjemny zapach w całym domu;
- Goździki zmieszane z płatkami kwiatów, suszonymi owocami pigwowca, kawałkami cynamonu, wsypane do woreczka i włożone do szafy sprawią, że z przyjemnością sięgniemy po pachnącą pościel lub ubranie;
- Goździki to także jeden z domowych sposobów na pozbycie się moli spożywczych;
Autor: Redakcja Bakalie.com
