Majeranek to zioło powszechnie stosowane jako przyprawa. Wiele osób nie wyobraża sobie bez niego tradycyjnych flaków, zupy grochowej, żurku czy fasolki po bretońsku. Nadaje potrawom specyficzny aromat i dodaje smaku. Niewielu jednak wie, że majeranek ma również właściwości lecznicze. Można dzięki niemu pozbyć się wielu dolegliwości trawiennych, gdyż szczególnie dobrze działa na układ pokarmowy.Wiele jego właściwości smakowych, jak i zdrowotnych zawdzięczamy zawartemu w roślinie olejkowi eterycznemu, który głównie pomaga w leczeniu chorób dróg oddechowych.
"A teraz poczuj: jak pachnie przyroda podwiązką z kopru, suknią z majeranku
piętrzą się chmury z dmuchawców firanką może odgadniesz - jaki ze mnie robak"
Tomasz Kucina
Majeranek – jaka to roślinka
Majeranek ogrodowy (Origanum majorana) potocznie nazywany też majeranem, kiełabaśnikiem, kołdunowym zielem i lebiodką majerankiem jest byliną z rodziny jasnotowatych. Pochodzi z Indii, a obecnie za jego kolebkę uważane są kraje basenu Morza Śródziemnego.W rejonach, gdzie występuje naturalnie, jest krzewinką. W Polsce, ze względu na warunki klimatyczne, uprawiany jest jako roślina jednoroczna.
Majeranek ma drobne listki, pokryte włoskami, które nadają roślinie srebrzyste zabarwienie. Zakwita w lipcu i sierpniu drobnymi białymi kwiatkami. Cała nadziemna część rośliny zawiera olejek eteryczny, który nadaje jej specyficzny silny, przyjemny, kamforowo-korzenny zapach i ostry korzenny smak. Ziele majeranku zbiera się dwukrotnie na początku kwitnienia w lipcu oraz we wrześniu.
Od stuleci używany, jako przyprawa, magiczne zioło i lekarstwo
Nazwa majeranek pochodzi od arabskiego słowa mariamie, co oznacza trwały, niewiędnący i najprawdopodobniej, do jej powstania przyczyniła się odporność rośliny na niesprzyjające warunki.Już od pradawnych czasów majeranek był przyprawą, a także rośliną leczniczą i ozdobną. Przypisywano mu także właściwości magiczne. W Grecji uważano, że jeśli wyrósł na grobie, to zmarły jest szczęśliwy. W Indiach był rośliną świętą, stosowaną w obrzędach religijnych. Zdaniem Rzymian pomagał w spełnieniu miłosnych zaklęć i był uznawany za afrodyzjak. W średniowieczu wieniec z majeranku noszony był na weselach, jako wróżba szczęścia.Od XI wieku, uprawiany przez benedyktynów majeranek był używany do sporządzania słynnych likierów, a następnie zaczęto go stosować, jako przyprawę do potraw. Przypisywano mu też właściwości lecznicze.
Niezbędny w każdej kuchni
Majeranek zajmuje szczególne miejsce wśród przypraw, używanych przez nasze mamy i babcie. Są potrawy, których wręcz nie można wyobrazić sobie bez majeranku.
Roślinę wykorzystuje się albo w postaci drobno pokrojonych, świeżych listków, albo jako suszone otarte lub nieotarte zioło. Otarty majeranek, pozbawiony łodyg przecierany jest przez sita, co powoduje duże ubytki olejku eterycznego. Nieotarty zawiera dużo więcej olejków, a co za tym idzie także aromatu.
Suszony majeranek jest stosowany, głównie jako przyprawa do mięs, wędlin, pieczeni, zup, dań rybnych, sosów, sałatek, kołdunów, flaków i marynat. Bardzo dobrze nadaje się do potraw tłustych i ciężkostrawnych. Świeże ziele można dodawać do flaków, sałatki jarzynowej i fasolowej. Nadaje się także do produkcji likierów i nalewek.
Warto wiedzieć, że majeranek dodany do tłuszczu, przedłuża jego świeżość, gdyż hamuje utlenianie, popularnie zwane jełczeniem.
Właściwości lecznicze majeranku
Głównym składnikiem ziela majeranku jest olejek eteryczny, któremu roślina zawdzięcza największe właściwości zarówno przyprawowe, jak i lecznicze.
Innymi ważnymi substancjami są:
- garbniki,
- gorycz,
- flawonoidy,
- fitosterole,
- kwasy organiczne,
- witaminy A, C, P. i witaminy z grupy B,
- sole mineralne,
- mikroelementy - żelazo, cynk, mangan, miedź,
- makroelementy - fosfor, siarka, potas, wapń i magnez.
Sam lub w mieszankach majeranek wykorzystywany jest w ziołolecznictwie.
Ziele majeranku wykazuje właściwości wiatropędne i przeciwzapalne. Jest dobrym lekiem na problemy żołądkowe, ponieważ pobudza wydzielanie soków żołądkowych, ma łagodne działanie rozkurczowe na mięśnie gładkie jelit i przeciwzapalne na błony śluzowe przewodu pokarmowego. Jego spożywanie wpływa dobrze na trawienie oraz przyswajanie składników odżywczych z pożywienia. Ponadto majeranek działa lekko moczopędnie i uspokajająco.
Ziele majeranku pomaga w leczeniu biegunek, stanów zapalnych oskrzeli, kaszlu, kataru i działa uodparniająco. Wyciąg z ziela ma właściwości żółciopędne, napotne, a zewnętrznie stosowany pomaga w zabliźnianiu trudno gojących się ran.Należy jednak uważać i nie przesadzać z ilością majeranku, gdyż w dużych dawkach może powodować bóle głowy i niekorzystnie wpływać na układ nerwowy.
Ciekawostki o majeranku
- Majeranek działa odstraszająco na komary i inne owady;
- Zanim zaczęto używać chmielu, do warzenia piwa stosowano majeranek;
- W XVI wieku używano majeranku do wąchania, tak jak tabakę, która popularność zdobyła dopiero dwa wieki później;
- Majeranek należy do tej samej rodziny co oregano i zdarza się, że rośliny te są ze sobą mylone;
- dawniej sproszkowany majeranek dodawany był do środków czyszczących meble.
Autor: Redakcja Bakalie.com
