Kawa- wielka moc w małej filiżance

Bakalie.com

Kawę znają i piją prawie wszyscy. Nie wyobrażamy sobie poranku  bez filiżanki małej, czarnej. Pijemy ją bo stawia na nogi. A czy zastanawiamy się jaki wpływ ma ona na nasz organizm ?

Przedstawaimy wam, co dobrego niesie za sobą picie kawy.

Poprawa sprawności intelektualnej

Po wypiciu filiżanki kawy podnosi się poziom energii, czujemy się mniej zmęczeni. Dzieje się tak, dzięki zawartej w niej kofeinie. Już po 15 minutach od wypicia filiżanki kawy zaczyna się jej wchłanianie z układu pokarmowego, natomiast największe jej stężenie odczuwamy po ok. 3 godzinach. Kofeina wchłania się do krwiobiegu i dociera do mózgu. Tam blokuje aktywność adenozyny, neuroprzekaźnika, który jest odpowiedzialny za spowalnianie aktywności mózgu i wywoływanie senności. Oddziałując na centralny układ nerwowy zwiększa procesy myślowe i przyspiesza przepływu impulsów elektrycznych w mózgu.  Po filiżance kawy pobudzone zostają obszary mózgu odpowiedzialne za pamięć i koncentrację, poprawie ulega pamięć krótkotrwała i przezwyciężona zostaje senność. Zwiększa się szybkość reakcji mózgu, czujność i ogólne funkcje poznawcze. Kawa redukuje błędy popełniane w pracy.

Zmniejszenie ryzyka wystąpienia depresji

Gdy zmniejsza się ilość wydzielanej adenozyny po wypiciu kawy i dostarczeniu odpowiedniej dawki kofeiny, wzrasta poziom innych neuroprzekaźników, serotoniny, noradrenaliny i dopaminy. Dopamina aktywuje komórki macierzyste mózgu, które są zdolne przekształcić się w nowe neurony. Serotonina przekazuje informacje pomiędzy komórkami mózgowymi, działa antydepresyjnie oraz reguluje pracę układu pokarmowego. Wraz ze wzrostem poziomu  neuroprzekaźników zwiększa się sprawność myślenia, poprawie ulega nastrój i następuje stymulacja procesów kojarzenia. Kofeina powoduje lepsze ukrwienie i dotlenienie tkanek przez co zmniejsza się zmęczenie fizyczne i psychiczne. Poprawie ulega samoocena.  Znikają nieuzasadnione obawy, wzrasta uczucie radości. Metabolity kofeiny, mają działanie zwiotczające, które zmniejsza napięcie mięśni gładkich naczyń krwionośnych, co powoduje uczucie odprężenia.

Działanie odchudzające

Kofeina i kwas chlorogenowy wpływają  na procesy metaboliczne w organizmie, stymulują zarówno rozkład tłuszczów w tkance tłuszczowej jak i w mięśniach szkieletowych. Ze względu na przyspieszanie przemiany materii oraz stymulację wydzielania soku żołądkowego, filiżanka kawy może wspomagać odchudzanie. Kofeina odpowiedzialna jest za zmniejszenie glukoneogenezy (procesu powstawania glukozy z niecukrowych prekursorów) i glikogenolizy (rozpad glikogenu w wątrobie i mięśniach) po przez hamowanie enzymu glukozo-6-fosfatazy. W efekcie tych procesów następuje zmniejszenie uwalniania glukozy do krwi. Działa odchudzająco,  ponieważ zmniejsza wchłanianie glukozy w jelitach hamując rozpad cukrów złożonych. W kawie zawarty jest błonnik niepodlegający trawieniu ani wchłanianiu w jelitach, ale za to obniżający stężenie glukozy w surowicy po przez spowalnianie rozkładu węglowodanów. Dzięki temu dochodzi do zmniejszenia wydzielania insuliny i wzrostu wrażliwości komórek docelowych na jej działanie. Równocześnie zmniejsza się  wydzielanie hormonów dokrewnych uczestniczących w procesie trawienia i wtórnie, w mechanizmie regulacyjnym, dodatkowo zmniejszają one wydzielanie insuliny. Oba te procesy pozwalają utrzymać stabilny poziom cukru we krwi.

Poprawa sprawności fizycznej

Adrenalina jest nazywana hormonem walki lub ucieczki. Jej wysoki poziom przygotowuje nasze ciało do intensywnego wysiłku fizycznego. Kofeina stymuluje układ nerwowy, zwiększając poziom adrenaliny we krwi.  W ten sposób komórki tłuszczowe dostają sygnał do rozkładu tkanki tłuszczowej, uwalniając do krwi wolne kwasy tłuszczowe wykorzystywane później jako paliwo. Następuje poprawa sprawności fizycznej. Najlepsze efekty uzyskuje się pijąc kawę około pół godziny przed udaniem się do siłowni. Spożywanie kawy po treningu zakłóca mechanizm budowania mięśni organizmu.

Źródło niezbędnych składników odżywczych

Napar z kawy dostarcza wielu potrzebnych witamin i minerałów. Jedna filiżanka kawy zawiera:
 

  • Ryboflawinę (witaminę B2): 11% dziennego zapotrzebowania,
  • Kwas pantotenowy (witamina B5): 6% dziennego zapotrzebowania,
  • Mangan i potas: 3% dziennego zapotrzebowania,
  • Magnez: 2% dziennego zapotrzebowania,
  • Witaminę PP: 10 % dziennego zapotrzebowania.


Chociaż wydaje się, że to nie dużo; to jeśli pijemy 3-5 filiżanek to ilość potrzebnych składników rośnie. Witamina PP powstaje podczas palenia kawy. Prekursorem jej jest z trigonellina zawartej w zielonych ziarnach. Jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania mózgu i obwodowego układu nerwowego, a także bierze udział w biosyntezie kortyzolu, tyroksyny i insuliny. Wszystkie zawarte w kawie składniki odżywcze mają pozytywny wpływ na metabolizm glukozy. Związki polifenolowe obecne w naparze kawowym zdolne są także do chelatowania jonów metali, wiąże się to z usuwaniem metali ciężkich z diety.

Zmniejsza ryzyko wystąpienia cukrzycy typu II

Cukrzyca typu 2 jest gigantycznym problemem zdrowia, obecnie dotyka około 300 milionów ludzi na całym świecie. Charakteryzuje się ona podwyższonym poziomem cukru we krwi w związku z opornością na insulinę lub niezdolność do wydzielania insuliny. Udowodniono, że osoby pijące kawę mają znacznie mniejsze ryzyko zachorowania na cukrzycę typu 2 i to zarówno kobiety jak i mężczyźni. Takie właściwości posiada zarówno kawa kofeinowa, jak i bezkofeinowa, lecz ta ostatnia trochę mniejsze. Kawa podnosi poziom białka wiążącego hormony płciowe (SHBG – sex hormone – binding globulin). Białko to reguluje aktywność biologiczną hormonów płciowych, testosteronu i estrogenów, które uczestniczą w rozwoju tego typu cukrzycy. Kawa zmniejsza wrażliwość komórek mięśniowych na działanie insuliny, obniżając poziom cukru we krwi. Ponadto kofeina stabilizuje poziom cukru w organizmie,  hamując wydzielanie insuliny i zmniejszając uwalnianie glukozy do krwi oraz obniża poziom rozkładu cukrów w jelitach.

Wzmaga odporność organizmu

Naukowcy zidentyfikowali około 1000 przeciwutleniaczy występujących w nieprzetworzonych ziarnach kawy, a ilość ich wzrasta jeszcze podczas procesu palenia kawy. Kawa jest największym źródłem przeciwutleniaczy w diecie zachodniej. W ziarnach występują kwas chlorogenowy, kwas kawowy, kwas ferulowy i polifenole. Dzięki tym silnym antyoksydantom, dochodzi do neutralizacji groźnych wolnych  rodników, a także eliminacji toksyn z organizmu przyczyniając się do usprawnienia mechanizmów obronnych. Zmniejszając  stan zapalny w organizmie, hamując rozwój bakterii pozytywnie wpływają na funkcjonowanie układu immunologicznego. Najwięcej antyoksydantów występuje w świeżo parzonej kawie.

Działa przeciwastmatycznie, przeciwalergicznie, przeciwmigrenowo

Kofeina i jej metabolity wpływają na obniżenie napięcia mięśni gładkich, rozszerzają oskrzela zwiększając ich światło i ułatwiając oddychanie. Kawa polecana jest więc przy napadach duszności w astmie oskrzelowej, gdyż powoduje spadek częstotliwości ataków. W XIX wieku kawa powszechnie była stosowana jako lekarstwo na astmę, później została ona wyparta przez specyfiki farmakologiczne. Przeprowadzone badania wykazały, że picie jednej filiżanki kawy dziennie zmniejsza częstotliwość ataków duszności o 5 % a picie dwóch lub więcej już o 20 %.

Działa przeciwalergicznie

Badania wykazały, że kawa zmniejsza wydzielanie histaminy przez organizm substancji biorącej udział w reakcjach alergicznych, Kofeina zawarta w kawie zapobiega oraz zmniejsza skutki ataków alergii.

Działa przeciwmigrenowo

Teofilina, która jest metabolitem kofeiny działa zwiotczająco i zmniejsza napięcie mięśni gładkich naczyń krwionośnych oraz oskrzeli. Dzięki właściwości rozszerzania obwodowych naczyń krwionośnych, z jednoczesnym odruchowym skurczem naczyń mózgowych, następuje uczucie odprężenia i złagodzenie migrenowego bólu głowy.

Chroni przed chorobą Alzheimera i demencją

Choroba Alzheimera jest najczęstszą chorobą neurodegeneracyjną i wiodącą przyczyną demencji na całym świecie. Najczęściej dotyka ludzi powyżej 65 roku życia, niestety nie znamy lekarstwa na tę chorobę.  Dowiedziono, że kofeina zapobiega gromadzeniu się płytek beta-amyloidu, które mogą przyczynić się do wystąpienia i progresji choroby Alzheimera. Obecnie prowadzone są badania nad niezidentyfikowanym składnikiem kawy, który w połączeniu z kofeiną podnosi poziom czynnika stymulującego tworzenie kolonii granulocytów (GCSF - granulocyte colony stimulating factor) we krwi. Czynnik ten bierze udział w tworzeniu połączeń między komórkami nerwowymi.  Niski poziom GCSF obserwowany jest u osób cierpiących na chorobę Alzheimera. Stosując kawę z kofeiną obserwuje się  poprawię pamięci. Niektóre doniesienia podają, że osoby pijące kawę mają aż do 65% mniejsze ryzyko wystąpienia choroby Alzheimera.

Obniża ryzyko wystąpienia choroby Parkinsona

Choroba Parkinsona jest drugą najczęstszą chorobą neurodegeneracyjną, zaraz po chorobie Alzheimera. Wydaje się, że poważnym czynnikiem są neurotoksyny, zawarte w środowisku, w pożywieniu. My spożywany je w bardzo małej ilości, jednak kiedy się akumulują to po jakimś czasie dochodzi do uszkodzenia dopaminergicznych neuronów w mózgu tak zwanej istoty czarnej, co jest bezpośrednią przyczyną choroby Parkinsona. Choroba objawia się zaburzeniami ruchowymi, m.in. drżeniem palców i dłoni, sztywnością mięśniową i spowolnieniem ruchowym. Badania wykazały, że kofeina, łączy się z neurotoksynami, odpowiedzialnymi za powstawanie choroby i jest wydalana wspólnie z nimi z organizmu, nie dopuszczając do ich odkładania się w mózgu. Może też zapobiegać zaburzeniom sygnałów nerwowych występujących przy chorobie Parkinsona. Ponadto zaobserwowano poprawę w zakresie nasilenia objawów podczas stosowania kawy u pacjentów z potwierdzoną chorobą.

Zmniejsza ryzyko wystąpienia niektórych rodzajów raka

Kawa zmniejsza ryzyko zachorowań na różnego typu nowotwory, np. nowotwór sutka, jelita grubego czy raka prostaty. Ochronne działanie kawy polega na zahamowaniu procesów nowotworzenia naczyń krwionośnych w guzie nowotworowym, zahamowaniu rozwoju komórek nowotworowych, regulowaniu naprawy struktury DNA, regulowaniu tzw. zaprogramowanej śmierci komórek (apoptozy). Związkami  powodującymi takie działania są diterpeny. Kafestol i kahweol powodują u człowieka wzrost poziomu cholesterolu we krwi. Niski poziom cholesterolu występuje u chorych na nowotwory. Dodatkowo diterpeny ograniczają działanie związków rakotwórczych, w tym wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych, aflatoksyn produkowanych przez grzyby i innych substancji. Rozkładając związki toksyczne dla organizmu chronią komórki przed działaniem substancji kancerogennych. Wzmożona perystaltyka jelit powodowana piciem kawy może zapobiegać także rakowi jelita grubego. Innymi składnikami, zawartymi w ziarnach kawy, które wykazują działanie przeciwnowotworowe są związki polifenolowe i kofeina. Kofeina, chroni przed nowotworami skóry wywołanymi promieniowaniem UV blokując kinazę ATR (ataxia telangiectasia and Rad3-related), odpowiedzialną za zatrzymywanie cyklu komórkowego, w celu naprawienia mutacji. Polifenole to antyoksydanty neutralizujące wolne rodniki, substancje, które mogą powodować stres oksydacyjny i wywoływać niektóre rodzaje nowotworów.

Działa ochronnie na wątrobę

Wątroba jest narządem, który wykonuje setki ważnych funkcji w organizmie. Wiele chorób może prowadzić do wywołania stanu zapalnego, stłuszczenia czy marskości wątroby. Badania nad wpływem picia kawy a poziomem enzymów wątrobowych wykazały, że nasza wątroba uwielbia kawę. Im więcej kawy pijemy tym poziom enzymów jest niższy. Podwyższony poziom enzymów wątrobowych zwykle odzwierciedla stan zapalny i uszkodzenie wątroby. Picie do 4 filiżanek kawy zmniejsza ryzyko marskości wątroby o 20%. Istnieją również doniesienia o hamującym wpływie kawy na rozwój kamicy żółciowej.

Obniża ryzyko udaru mózgu i schorzeń sercowo-naczyniowych

Kawa jest bogatym źródłem przeciwutleniaczy(głównie kwasu chlorogenowy i  polifenoli), przez co może łagodzić umiarkowane stany zapalne w organizmie i chronić tkanki przed szkodliwym wpływem nadmiaru wolnych rodników. Poza tym, z badań wynika, że jej składniki poprawiają wrażliwość tkanek na insulinę, a przez to usprawniają metabolizm glukozy i zmniejszają ryzyko cukrzycy, która jest znanym czynnikiem ryzyka udaru.

 Regularne picie kilku filiżanek kawy dziennie pozwala uniknąć stwardnienia tętnic i zmniejszenia ich światła w wyniku odkładania się wapnia. Tym samym chroni przed schorzeniami naczyń krwionośnych. Kawa poprawia funkcjonowanie mięśnia sercowego i mięśni szkieletowych zwiększających podatność na wysiłek fizyczny.

Kawie od lat przypisuje się informacje o podwyższaniu ciśnienia krwi. W rzeczywistości kawa ma niewielki wpływ na wzrost wartości ciśnienia tętniczego, zwykle podnosi ciśnienie o 4-5 mmHg i tylko u osób pijących ją sporadycznie. Osoby cierpiące na nadciśnienie, które piją kawę sporadycznie, powinny całkowicie z niej zrezygnować. Natomiast u smakoszy regularnie pijących kawę nie wpływa ona w negatywny sposób na wartość ciśnienia tętniczego.

Zmniejsza ryzyko wystąpienia dny moczanowej

Regularnie picie kawy zmniejsza ryzyko wystąpienia dny moczanowej, ponieważ składniki wychwytujące wolne rodniki oraz te wpływające na zmniejszenie ilości insuliny powodują w konsekwencji obniżenie poziomu kwasu moczowego. Wysokie stężenie kwasu moczowego w organizmie może spowodować dnę moczanową.

Zabezpiecza przed próchnicą

Garbniki i przeciwutleniacze polifenolowe obecne w kawie ograniczają właściwości adhezyjne bakterii. Uniemożliwia to przyczepianie się bakterii do powierzchni zębów i dziąseł, co zwykle inicjuje proces chorobowy. Powstrzymują również rozwój biofilmów na zębach, rozbijając je i wypłukując ze śliną. Udowodniono, że kawa rozpuszczalna silniej niż kawa mielona zwalcza bakterie wywołujące próchnicę. Właściwości te dotyczą kawy niesłodzonej.

Poprawia wygląd skóry

Kofeina podana miejscowo ma silne właściwości przeciwzapalne. Zmniejszają  się zaczerwienienia na skórze oraz stan zapalny. Działając rozkurczowo na naczynia krwionośne, zmniejsza obrzęki pod oczami. Jej właściwości moczopędne wpływają na pozbycie się cellulitu.

 

Autor: Redakcja Bakalie.com