W Internecie można spotkać się z pojęciem diety karczochowej jako jednym z cudownych sposobów na szybką utratę wagi. Podobnie jak do innych dróg na skróty, tak i do tej odnosimy się z dużym dystansem. Ale, ale, czy to oznacza, że wprowadzenie karczochów do codziennego menu jest złym pomysłem? Nic bardziej mylnego! To warzywo posiada mnóstwo dobroczynnych właściwości. Za spożywanie karczocha podziękuje Ci serce, skóra i wątroba. Ale zacznijmy od zdobycia zdrowej dawki wiedzy.
Karczoch – właściwości
Częścią jadalną jest tak zwane „serce” karczocha, czyli mięsiste dno kwiatostanu i część listków. Ta część karczocha to źródło witaminy C (około 10 mg/100g), witamin z grupy B, witamin E i A, składników mineralnych (sodu, potasu, magnezu, wapnia, żelaza).
To istotne warzywo diety śródziemnomorskiej, uważanej za najzdrowszą dietę świata. Karczochy spożywa się na surowo, w postaci sałatek lub z dodatkiem sosów, można je też gotować, dusić, piec, smażyć, grillować, konserwować, faszerować, a nawet zamrażać. Jadalne są też jego ogonki liściowe, a z nasion karczocha otrzymuje się olej.
Obecność błonnika w formie inuliny powoduje, że karczoch jest przede wszystkim przyjazny osobom z cukrzycą i zaburzeniami gospodarki węglowodanowej, np. w obliczu insulinooporności. Ponadto inulina jest prebiotykiem, czyli substancją odżywiającą mikroflorę jelitową. Wpływa tez korzystnie na metabolizm tłuszczów, stymuluje wzrost i rozwój bifidobakterii działających w układzie pokarmowym, zwiększa wchłanianie wapnia z jelita, a także wzmacnia apetyt i może oddziaływać stymulująco na układ odpornościowy.
Karczoch – zastosowanie w przemyśle spożywczym i nie tylko
Karczoch należy przy tym do warzyw niskokalorycznych, więc z powodzeniem może być elementem diety odchudzającej. Ważne są też jego właściwości przeciwbakteryjne – dzięki temu może być on stosowany jako środek konserwujący w przemyśle spożywczym. Z kolei obecne w karczochu enzymy mogą być wykorzystywane na przykład przy produkcji sera.
Karczoch to roślina o działaniu leczniczym dzięki zawartości 4 grup substancji bioaktywnych: kwasów fenolowych, flawonoidów, gorzkich laktonów seskwiterpenowych i garbników. Ważny reprezentant kwasów fenolowych, kwas chlorogenowy ma duże znaczenie w zapobieganiu chorobom nowotworowym, a ponadto działa przeciwzapalnie, żółciopędnie, korzystnie wpływa na komórki wątroby i na funkcjonowanie neuroprzekaźników w układzie nerwowym. Co ciekawe, najwięcej kwasów fenolowych znajduje się w karczochach zbieranych we wrześniu w stosunku do zbioru dokonywanego w innych miesiącach. Ponadto zawartość tych związków nieco zwiększa się po gotowaniu karczocha.
Wiele ze wspomnianych związków odznacza się aktywnością przeciwutleniającą. To znaczy, że karczoch może pośrednio walczyć z wolnymi rodnikami, odpowiadającymi za procesy starzenia się komórek organizmu.
Głównym jednak kierunkiem działania związków zawartych w karczochu jest ich ochronny wpływ na komórki wątroby. Polifenole zawarte w karczochu wzmagają produkcję żółci, w Niemczech karczoch jest znanym elementem leków wspomagających produkcję kwasów żółciowych. Stosowanie zarówno karczocha jako dodatku warzywnego w diecie, jak i w formie suplementu w regularny sposób może przyczynić się do wzmocnienia właściwości detoksykacyjnych wątroby, a także zredukować ryzyko zachorowania na jej marskość czy stłuszczenie. Karczoch jest też polecany w ogólnych problemach żołądkowo-jelitowych, ponieważ reguluje perystaltykę jelit (przesuwanie mas kałowych), wzmacnia błonę śluzową żołądka. Poza tym karczoch w tradycyjnej medycynie jest roślinnym lekiem moczopędnym, przeciwobrzękowym i obniżającym gorączkę.
Wspomniane właściwości karczocha to nadal nie wszystko, roślina ta zasługuje na o wiele dłuższe i bardziej złożone publikacje. Warto podsumować ten artykuł jednym zdaniem – karczoch powinien na stałe zagościć w naszej diecie lub jako suplement diety!
Autorka:
mgr dietetyki Żaneta Michalak
Źródła:
-
Nurzyńska-Wierdak R. i wsp.: PROZDROWOTNE WŁAŚCIWOŚCI KARCZOCHA ZWYCZAJNEGO (CYNARA SCOLYMUS L., ASTERACEAE). KOSMOS Vol. 67, 4, 823–831, 2018.
-
Horoszkiewicz M. i wsp.: Karczoch zwyczajny- niewykorzystane możliwości leku roślinnego w terapii miażdżycy i chorób wątroby. Przegląd Lekarski 2012 / 69 / 10.
Artykuł powstał we współpracy ze sklepem zielarskim iZielnik.pl.
