Cukrzyca choroba XXI wieku

Bakalie.com

Czym jest cukrzyca ?

Cukrzyca to choroba metaboliczna. Jest ona związana z zaburzeniem przemiany trawienia węglowodanów, czyli cukrów w organizmie. Najważniejszym cukrem w naszym organizmie jest glukoza. Za gospodarkę cukrami odpowiada przede wszystkim insulina. Jest to hormon wydzielany przez tzw. komórki ß wysp trzustki. Insulina, działając na receptory znajdujące się w tkankach obwodowych naszego ciała, powoduje zwiększenie wychwytu glukozy z krwi przez komórki organizmu. Skutkiem jest spadek stężenia glukozy w krwiobiegu i nasilenie zużywania tego węglowodanu w procesach wewnątrzkomórkowych. Insulina hamuje również przeistoczenia tłuszczów i białek do glukozy. Gdy nastąpi nieścisłość w wydzielaniu insuliny prowadząca do nadmiernego stężenia glukozy we krwi wtedy rozwija się cukrzyca.

Rodzaje cukrzycy

Rozróżniamy dwa rodzaje cukrzycy. Obie odmiany cukrzycy powiązane są z insuliną czyli hormonem, który bezpośrednio wpływa na poziom cukru we krwi. Objawy typowe dla cukrzycy pojawiają się wtedy, gdy poziom stężenia glukozy we krwi gwałtownie spada. Leczenie cukrzycy polega na ustabilizowaniu poziomu cukru we krwi. W tym celu wprowadza się do organizmu insulinę, a terapię wspiera specjalnie dobraną dietą cukrzycową.

Podział i charakterystyka cukrzycy

Cukrzyca typu I - zwana insulinozależną. Na cukrzycę tego typu choruje zaledwie 10 % społeczeństwa. Na tę chorobę zapada się nagle. Pierwsze objawy tej choroby widoczne są u dzieci i młodzieży lub dopiero u osób po 60 roku życia. Można powiedzieć, że cukrzyca typu I to przewlekły proces autoimmunizacyjny. Polega on na tym, że organizm chorego wytwarza przeciwciała niszczące własne komórki ß trzustki. Można powiedzieć, że organizm atakuje sam siebie doprowadzając do wyniszczenia struktur trzustkowych odpowiedzialnych za produkcję insuliny. Cukrzyca tego typu prowadzi ostatecznie do bezwzględnego niedoboru insuliny. Konieczne staje się podawanie insuliny. Dlatego ten typ cukrzycy nazywany jest insulinozależną.

Cukrzyca typu II - cukrzyca insulinoniezależna. Na tego typu cukrzycę choruje aż 90 % społeczeństwa. Na tę odmianę chorują osoby w wieku 40-50 lat. Choroba rozpoczyna się łagodnie bo rozwija się długo. Jest to przypadek składający się z zespołu zaburzeń o bardzo zróżnicowanych przyczynach. Zazwyczaj mamy tutaj do czynienia z rosnącą insulinoopornością, czyli zmniejszeniem wrażliwości tkanek na insulinę oraz względnym niedoborem insuliny. Trzustka, która i tak produkuje insulinę zwiększa jej produkcję. W tym momencie dochodzi do „wyczerpania się” jej możliwości rekompensacyjnych. Wyspy trzustki ulegają uszkodzeniu i przestają produkować hormon. Leczenie insuliną, w przypadku cukrzycy typu drugiego, jest konieczne dopiero w zaawansowanej postaci choroby, gdy nastąpi degradacja komórek ß narządu.

Cukrzyca u kobiet ciężarnych – jest to typ cukrzycy zaobserwowany po raz pierwszy u kobiet w ciąży. Po urodzeniu dziecka, cukrzyca ustępuje. Taki stan zwiększa ryzyko cukrzycy w drugiej i kolejnej ciąży, a także u matki w wieku średnim. Dodatkowo cukrzyca ciężarnych jest najczęstszą przyczyną obumarcia płodu i chorób okresu okołoporodowego. Charakterystyczne w takim przypadku jest znaczne zwiększenie urodzeniowej masy ciała takiego noworodka nawet do 4,5 kg.

Jak rozpoznać cukrzycę ?

Objawy cukrzycy typu pierwszego i drugiego są bardzo podobne. Różnicą jest, że w typie I objawy występują gwałtownie i są dość jednoznaczne, podczas gdy w typie II choroba rozwija się skrycie i jej początek jest niewyraźny.

Oznaki zachorowania :

osłabienie, chudnięcie, zmniejszenie sprawności ruchowej,
nadmierny apetyt,
nadmierna potliwość,
nadmierne pragnienie,
częste oddawanie moczu,
nocne skurcze łydek,
zaburzenie widzenia,
ropne infekcje skórne.

Co to jest hipoglikemia i jak jej przeciwdziałać ?

Hipoglikemią nazywamy stan, w którym ilość glukozy we krwi spada poniżej 3,9 mmol/l. Stan spowodowany brakiem cukru może być zagrożeniem dla życia u osób chorujących na cukrzycę. Dlatego tak ważne jest by odpowiednio postępować przy hipoglikemi. Do najbardziej popularnych objawów hipoglikemi zaliczamy :

osłabienie,
niepokój,
drżenie mięśni,
potliwość,
przyspieszona akcja serca.

W dalszym etapie występują:

zaburzenia oddechowe,
zaburzenia krążenia,
senność a wręcz śpiączka.

Do hipoglikemi można doprowadzić poprzez: przedawkowanie leków przeciwcukrzycowych, spożycie alkoholu czy znaczny wysiłek fizyczny. Przy początkowej fazie hipoglikemi wystarczy choremu podać do picia schłodzony napój. Najlepsza jest coca – cola. Osobie będącej w śpiączce trzeba wstrzyknąć domięśniowo 1 mg glukagenu. Lek ten sprzedawany jest w aptece, na receptę w jednorazowych strzykawkach. Zaleca się, aby każdy cukrzyk nosił taki lek przy sobie, a także żeby przeszkolił swoich bliskich jak go podawać, na wypadek śpiączki.

Jakie powikłania niesie za sobą cukrzyca ?

Przewlekłe powikłania cukrzycy dotyczą przede wszystkim zaburzeń budowy i funkcji naczyń krwionośnych w wyniku przewlekłej hiperglikemii. Gdy zmiany usytuowane są w drobnych naczyniach włosowatych, mówimy o mikroangiopatii. Zmiany obejmujące naczynia większe nazywane są makroangiopatiami. Powikłania cukrzycy zależą od wielkości naczyń i ich lokalizacji w poszczególnych narządach organizmu.

Makroangiopatia określa zmiany w naczyniach krwionośnych, które mogą być małe lub duże, u osób chorujących na cukrzycę. Ponad połowa osób chorujących na cukrzycę umiera na zawał serca.
 
Mikroangiopatia dotyczy również naczyń krwionośnych. Może się ona przyczynić do :
nefropatii- czyli uszkodzenia naczyń nerkowych,
retiopatii- czyli uszkodzeń narządu wzroku doprowadzając do ślepoty,
neuropatii- czyli zaburzenia mikrokrążenia nerwów.

Badamy cukrzycę

Podstawowym i standardowym badaniem diagnostycznym, które pozwoli stwierdzić zachorowanie jest oznaczenie stężenia glukozy we krwi. Do tego celu, krew musi być pobierana z żyły w warunkach laboratoryjnych. Domowe glukometry nie są dokładnym przyrządem do rozpoznania tego typu choroby. Dodatkowo możemy wykonać badanie moczu, polegające na oznaczeniu glukozy, a także oznaczenie ciał ketonowych we krwi.

Leczymy cukrzycę

Cukrzycę typu I leczymy za pomocą insuliny, podawanej w formie jednorazowych strzykawek, wstrzykiwaczy piórowych lub pomp insulinowych. Leczenie powinno odbywać się przy wsparciu odpowiedniej diety i aktywności fizycznej.

Cukrzycę typu II w początkowej fazie leczymy zwalczeniem złych nawyków żywieniowych. Jeśli to nie spełnia do końca oczekiwań włączana jest farmakologia w postaci leku zwanego metfrminą. Kiedy choroba się rozwija, dołączane są inne preparaty.

Cukrzyca u kobiety w ciąży leczona jest odpowiednią dietą, która ustala lekarz prowadzący. Zalecana jest też samodzielna kontrola za pomocą glukometru. W niektórych przypadkach konieczna jest insulinoterapia. W cukrzycy ciężarnych nie podajemy leków doustnych, ponieważ mogą one stanowić zagrożenie dla płodu.

Dieta i profilaktyka

Z cukrzycą musimy nauczyć się żyć. Pomocne w tym będzie przestrzeganie kilku podstawowych zasad:

spożywanie regularnych posiłków,
posiłki o odpowiedniej kaloryczności, dobrane przez diabetyka,
porównywalna liczba kalorii każdego dnia,
skład jakościowy diety (40-50% węglowodany, 30-35% tłuszcze, 15-20% białka).

Jeśli mówimy o cukrzycy typu I to nie ma możliwości jej zapobiegania bo jest to choroba autoimmunologiczna.

Jeśli mówimy o cukrzycy typu II to musimy przestrzegać zdrowej diety, która ochroni nas przed nadwagą. Mile widziana jest także zmiana trybu życia na bardziej aktywny.

Autor: Redakcja Bakalie.com


Przepisy