Czym jest i jak powstaje ksylitol spożywczy ?
Ksylitol jest węglowodanem a dokładniej - alkoholem cukrowym. Jego budowa chemiczna powoduje, że ksylitol ma właściwości pobudzania receptorów wrażliwych na słodkie smaki. W przyrodzie ksylitol występuje w roślinach. Tworzy się także, jako produkt metabolizmu w organizmach ssaków, w tym ludzkim. Do celów spożywczych wytwarzany jest z roślin. Powstaje z polisacharydów występujących w ściankach komórek. Jedynym krajem w Europie, gdzie produkuje się ksylitol jest Finlandia, która ma długą tradycję jego wytwarzania. Oryginalny powstaje z kory brzozy, stąd nazwa cukier brzozowy. Obecnie pozyskiwany jest także z kukurydzy. Głównie w Chinach.
Choć w nazwie ma alkohol, nie ma właściwości alkoholu etylowego i nie można się od niego uzależnić.
W najczęściej spotykanej postaci rafinowanej wygląda i smakuje jak cukier, ale zawiera o 40% mniej kalorii. Spotkamy go w bezcukrowej gumie do żucia, cukierkach, miętówkach, żywności przyjaznej cukrzykom i produktach do higieny jamy ustnej.
Alkohole cukrowe, choć należą do węglowodanów, nie podnoszą poziomu cukru we krwi. Dlatego ksylitol stał się je popularnym słodzikiem w produktach określanych jako niskowęglowodanowe.
Remedium dla osób chorych na cukrzycę i otyłość
Najważniejszą właściwością ksylitolu jest jego indeks glikemiczny, który wynosi zaledwie 7, natomiast zwykły cukier ma wskaźnik glikemiczny 60-70. Ponadto, spożycie ksylitolu nie wywołuje gwałtownych zmian poziomu cukru i insuliny we krwi. Nie zawiera bowiem fruktozy, której nadmiar prowadzi do powstania odporności na insulinę i przyczynia się do wielu chorób takich jak nadwaga, nadciśnienie, problemy ze stawami, zaburzenia hormonalne, skoki wagi ciała, czy spowolnienie procesów myślowych. Ksylitol nie jest tak zgubny, jak cukier, gdyż ma jedynie nieznaczący wpływ na poziom cukru i insuliny we krwi.
Ze względu na swoją niskokaloryczność sprzyja walce z nadwagą. Doskonale zastępuje cukier w diecie diabetyków, osób zagrożonych cukrzycą, otyłych i cierpiących na inne problemy metaboliczne. Istnieją naukowe przesłanki, że ksylitol ma właściwości łagodzenia objawów cukrzycy, redukcji tłuszczu w jamie brzusznej, a nawet przeciwdziałania tyciu przy diecie bogatej w tłuszcze.
Właściwości zdrowotne dla zębów i jamy ustnej
Ksylitol zapobiega próchnicy zębów. Żyjące w jamie ustnej bakterie wywołujące próchnicę i uszkodzenia płytki nazębnej, żywią się glukozą ze zjadanego przez nas pożywienia. W odróżnieniu od cukru ksylitol nie jest pożywką dla tych szkodliwych bakterii. Ponadto, mimo że bakterie te nie trawią ksylitolu, jednak go pochłaniają i nie są już w stanie pożywiać się glukozą. Przestają się mnożyć i ich poziom spada do ilości niezagrażającej zdrowiu.
Zastępując cukier ksylitolem, zmniejszamy ilość pożywki dla szkodliwych bakterii, ich metabolizm cukru zostaje zablokowany i obumierają z głodu.
Ksylitol posiada jeszcze inne właściwości poprawiające stan zębów. Zwiększa wchłanianie wapnia z przewodu pokarmowego i produkcję śliny, która zawiera wapń i fosforany odżywiające i pomagające w remineralizacji zębów. W dodatku neutralizuje kwaśny odczyn śliny, przez co hamuje degradację szkliwa zębów. Dlatego, wielu dentystów poleca gumy do żucia słodzone ksylitolem.
Bakterie występują normalnie w jamie ustnej, lecz jeśli ich ilość rośnie ponad optymalny poziom, pojawiają się choroby jamy ustnej, na przykład zapalenie dziąseł. A stany zapalne bardzo często są przyczyną powstawania przewlekłych chorób, więc ochronne działanie ksylitolu na dziąsła i płytki nazębne korzystnie wpływa na cały organizm.
Ksylitol w profilaktyce zapalenia ucha i drożdżycy
Uszy nos i jama ustna są ze sobą powiązane. Duże nagromadzenie bakterii w jamie ustnej może przenieść się do ucha i spowodować jego zapalenie. Ksylitol hamuje rozwój niebezpiecznych bakterii i tym samym przeciwdziała takim infekcjom. Badania wykazały, że codzienne żucie gumy z ksylitolem zmniejszyło o 40% zachorowania dzieci na zapalenie uszu.
Ksylitol ogranicza także zdolność przyklejania się do skóry drożdżaków i drożdżopodobnych grzybów z rodzaju Candida. Ogranicza tym samym niebezpieczeństwo powstania grzybiczych infekcji skóry i błon śluzowych.
Ksylitol zmniejsza ryzyko osteoporozy
Cukier zwiększa produkcję kwasów we krwi i tkankach. Są one neutralizowane przez wapń i magnez, które organizm pobiera z naszych kości i mięśni. Tym samym cukier przyczynia się do powstawania osteoporozy.
Ksylitol zaś, poprawiając absorbowanie wapnia, wykazuje właściwości zwiększające mineralizację kości. Odtwarza tym samym, zmniejszającą się wraz z wiekiem gęstość kości. Dlatego ksylitol rekomendowany jest osobom chorym i narażonym na osteoporozę. Mogą go przyjmować również dzieci, które ukończyły trzy lata (młodszym ksylitol nie powinien być podawany), gdyż zwiększona mineralizacja sprzyja kształtowaniu młodego układu kostnego.
Pozostałe właściwości prozdrowotne
Ksylitol aktywizuje wytwarzanie kolagenu w organizmie. Kolagen to białko, które w dużych ilościach występuje w skórze i tkankach łącznych. Zwiększona jego produkcja zapobiega starzeniu się skóry, a nawet niweluje zmarszczki.
W odróżnieniu od bakterii jamy ustnej, które unieszkodliwia, ksylitol jest dobrą pożywką dla bakterii jelitowych, odpowiadających za prawidłowe trawienie. Podobnie jak błonnik, przyczynia się do utrzymania układu pokarmowego w dobrej kondycji.
Ponadto słodzenie ksylitolem zmniejsza łaknienie na słodycze, co sprzyja zarówno kuracjom odchudzającym, jak i utrzymaniu prawidłowej diety u osób cierpiących na cukrzycę.
Nie wszystkie słodziki dostępne na rynku są zdrowe i bezpieczne. Badania ksylitolu wykazały, że ma wybitne właściwości prozdrowotne i jest niegroźny dla organizmu.
Chrońmy nasze psy
Inny metabolizm powoduje, że to, co jest dobre dla ludzi, jest szkodliwe dla psów. W organizmie ludzkim ksylitol wchłaniany jest wolno i nie wpływa na produkcję insuliny. Organizm psa odczytuje ksylitol, jako glukozę i trzustka podwyższa produkcję insuliny. W rezultacie komórki organizmu zwiększają pobieranie glukozy, co zmniejsza się jej poziom we krwi. Może to doprowadzić do hipoglikemii zagrażającej życiu psa. Duża ilość ksylitolu może także spowodować u psów niewydolność wątroby. Jednym słowem, co jest zdrowe dla nas, może być toksyczne dla naszych pupili. Uważajmy, aby nasze psy nie miały dostępu do ksylitolu.
Przeciwwskazania
Zasadniczo organizm człowieka dobrze toleruje ksylitol, jednak u nielicznych osób mogą pojawić się problemy trawienne, objawiające się bólami brzucha, wzdęciami i biegunkami. Dlatego warto wprowadzać ksylitol do diety stopniowo, zaczynając od malutkich porcji.
Rozsądny umiar jest pożądany nawet, jeśli nie występują żadne skutki uboczne. Nie należy przesadzać z ilością przyjmowanego ksylitolu. Zalecana dzienna porcja wynosi 15 g, a maksymalne dawki nie powinny przekroczyć 40 g.
Systemy trawienne małych dzieci nie są do końca wykształcone. Z tej przyczyny, biorąc pod uwagę możliwość komplikacji w układzie pokarmowym, nie należy podawać ksylitolu dzieciom poniżej 3 lat.
Nie stwierdzono żadnych negatywnych skutków długotrwałego stosowania diety zawierającej ksylitol. Mimo tego, osoby cierpiące na zespół jelita drażliwego i stosujące dietę FODMAP powinny podchodzić szczególnie ostrożnie do przyjmowania ksylitolu.
Reasumując żucie gumy z ksylitolem oraz słodzenie napojów i potraw ksylitolem ma korzystny wpływ na cały organizm. W odróżnieniu od chemicznie produkowanych słodzików ksylitol jest bardzo dobrym, naturalnym wymiennikiem cukru. Badania dowodzą, że ma niezaprzeczalne właściwości profilaktyczne, a nawet lecznicze.
Jeśli chcesz coś posłodzić, nie korzystając z cukru, ksylitol jest doskonałym wyborem.
Autor: Redakcja Bakalie.com
