Herbata jest jednym z najbardziej popularnych napojów na świecie i chyba najstarszym z nich. Od tysiącleci była znana w Chinach, od stuleci w Japonii, Indiach i Tajlandii. Do Europy dotarła później, ale bardzo szybko zajęła miejsce nie tylko na naszych stołach, ale również w kulturze. Zwłaszcza Brytyjczycy kojarzą nam się ściśle z tym napojem. W Europie nadal pijemy głównie herbatę czarną, a jednak historia herbaty wcale nie zaczęła się od niej, ale od herbaty zielonej .
Chińskie początki zielonej herbaty
Według tradycyjnej chińskiej legendy pierwszą herbatę wypił cesarz Shen Nung około roku 2700 r. p.n.e. Był on cesarzem szanowanym przez poddanych z powodu swojej dobroci, a jednocześnie tak odważnym, że siał postrach wśród swoich wrogów. Codziennie rano pijał on tylko przegotowaną wodę. Pewnego dnia do jego szklanki przez przypadek wpadł liść herbaty, a powstały napar tak zasmakował cesarzowi, że od tego czasu pił go już codziennie.
Tak mówią legendy, jednak udokumentowana historia herbaty sięga dynastii Han, czyli około 200 r. p.n.e. Początkowo herbata nie była używana jako codzienny napój, ale jako środek leczniczy. Była stosowana przy większości dolegliwości, a także przy tamowaniu krwawienia, kontroli temperatury ciała oraz wspomaganiu trawienia. Pewien starożytny chiński lekarz zalecał picie wywaru z zielonej herbaty w celu poprawy koncentracji i zapewnienia sobie bystrego umysłu. Powszechnie zaczęła być używana dopiero w okresie dynastii Tang, czyli w VII w. n.e. Ponieważ szybko stawał się popularny, chińscy rolnicy zaczęli na masową skalę uprawiać krzewy herbaty wzdłuż rzeki Jangcy. Po pewnym czasie rozwinięto też techniki suszenia i przetwarzania herbaty i napój ten zaczął się rozpowszechniać na całym świecie.
Historia zielonej herbaty w Japonii
Do Japonii zielona herbata dotarła w VII w. n.e. dzięki buddyjskim mnichom. Jest z nią jednak też związana legenda. Według niej buddyjski święty o imieniu Budhidharma był zły na siebie, że w trakcie medytacji zamykają mu się oczy, więc odciął sobie powieki i zakopał w ziemi. W miejscu gdzie je zakopał wyrosły krzaki herbaty. Początkowo herbata była w Japonii pijana tylko na dworze cesarskim, dopiero w późniejszym okresie pojawiła się wśród zwykłych ludzi.
W VIII wieku, buddyjski mnich Lu Yu napisał trzytomową księgę poświęconą herbacie, jej parzeniu i serwowaniu. Od tego czasu w Japonii picie herbaty jest związane z całym rytuałem i ma szczególne miejsce w życiu codziennym. Nawet dzisiaj parzenie herbaty jest w tym kraju sztuką, a o godzinie piętnastej Japończycy maja tradycyjną przerwę na picie herbaty.
Kolejne ważne dzieło poświęcone zielonej herbacie powstało w roku 1191. Napisał je również buddyjski mnich, Eisai. Była to Księga Herbaty (Kissa Yojoki). Eisai przedstawił w niej pozytywny wpływ zielonej herbaty na pięć najważniejszych organów ludzkiego organizmu. Według niego picie zielonej herbaty zaspokaja pragnie, usuwa efekty spożywania alkoholu, działa pobudzająco, zapobiega zmęczeniu, pomaga na trawienie, działa moczopędnie i leczy chorobę beri – beri.
Zielona herbata w Europie
Pierwsze wieści o herbacie przywiózł do Europy arabski handlarz – podróżnik. Kolejną osobą, która o niej wspomniała był wenecki kupiec Marco Polo. W 1565 r. w swoim liście zachwalał zieloną herbatę pewien portugalski misjonarz, pisząc, że jest ona lepsza od każdego znanego mu gatunku alkoholu. Jednak pierwszy transport zielonej herbaty dotarł do nas dopiero w 1610 r. W początkowym okresie nie wszyscy byli zwolennikami tego napoju. Elizabeth Charlotta z Orleanu, szwagierka Ludwika XIV, porównywała ją do siana, a Anglicy, Henry Saville, pisarz i pedagog i Jonas Hawany kupiec i podróżnik, posądzali ją o zły wpływ na urodę i maniery. Szybko zaczęto doceniać w Europie herbatę, zarówno jej smak jak i właściwości lecznicze. Lekarz Augusta Mocnego zalecał mu, w celu wspomożenia trawienia wypijać 200 filiżanek tego naparu dziennie. Z kolei Ludwik XIV leczył herbatą artretyzm. W Polsce herbatę zaczęto pić za czasów Jana Kazimierza.
W Europie dużo większą popularność zdobyła jednak czarna herbata, ale w ostatnich latach zielona herbata znowu wraca do łask, zwłaszcza ze względu na swoje właściwości zdrowotne.
Autor: Redakcja Bakalie.com
