Kiedy nadchodzi okres jesienno-zimowy i coraz mniej jest świeżych, krajowych owoców, nasza uwaga przenosi się zwykle na cytrusy. Wśród nich wyróżniają się grejpfruty, po które sięgamy coraz częściej. Łacińska nazwa grejpfruta - „rajski owoc” jest bez wątpienia bardzo trafna, gdyż może on nie tylko urozmaicić naszą dietę, ale także wpłynąć na zdrowie organizmu.
Słodko-gorzki przysmak z tropików
Grejpfrut (Citrus paradisi) należy do roślin rutowatych, z rzędu mydleńców. Jest średnim drzewem o owalnych, dużych liściach i białych, skupionych w grona, kwiatach. Owoce, określane jako jagody, mają słodko-kwaśno-gorzki smak. Występują w trzech odmianach, różniących się barwą, smakiem i ilością wartości odżywczych:
- czerwony o słodko-kwaśnym smaku z wyraźną nutą goryczy – posiada najwięcej właściwości odżywczych;
- żółty jest znacznie kwaśniejszy, ale prawie nie zawiera goryczy;
- zielony, zwany również sweety jest mniej soczysty, ale najsłodszy.
Historia grejpfrutów
Trudno dokładnie określić jego pochodzenie. Najprawdopodobniej jest mieszańcem pomarańczy olbrzymiej i chińskiej słodkiej. Może mieć jednak wśród swoich przodków również inne cytrusy.Pierwsze informacje o grejpfrucie pojawiły się w 1750 r. w opisach księdza Griffitha Hughesa, opisującego wyprawę na Barbados.
Grejpfrut do 1800 roku nosił nazwę shaddock (szadok). Jego obecna nazwa nawiązuje do owoców, rosnących w skupiskach, przypominających kiście winogron.
Najwięcej jego upraw znajduje się w rejonie Morza Karaibskiego i krajach strefy podzwrotnikowej.
Zastosowanie grejpfruta
Jako owoc od niedawna goszczący w Europie, grejpfrut niezwykle szybko zdobył popularność. Duże znaczenie miało rozpowszechnienie odchudzającej „diety grejpfrutowej”, która obiecuje utratę 4,5 kg w ciągu 10 dni. Chętnie jadamy grejpfruta lub pijemy wyciśnięty świeżo sok, ale jego kwaskowaty smak warto też wykorzystać w wielu potrawach, nie koniecznie w słodkich deserach. W upalne dni sprawdza się świetnie chłodnik z dodatkiem cytrusów. Bardzo dobre są smażone mięsa z grejpfrutami. Wystarczy do tłuszczu, na którym smażyło się mięso dodać łyżkę masła i krótko przesmażyć na nim cząstki grejpfruta. Położyć je na mięsie i polać sosem z rozgrzanego na patelni soku, który wypłynął z owocu. Grejpfruty wspaniale sprawdzają się jako dodatki do surówek i sałatek, zarówno warzywnych, jak i owocowych.
Właściwości grejpfruta
Grejpfrut ma bardzo mało kalorii (36 kcal. W 100 g). Jego miąższ składa się w 90% z wody. Owoc jest bogatym źródłem silnych przeciwutleniaczy, którym zawdzięcza większość właściwości zdrowotnych. Przede wszystkim neutralizują one szkodliwe działanie wolnych rodników.
Do najważniejszych antyoksydantów w grejpfrutach należą:
- Witamina C: chroni komórki przed uszkodzeniami, które mogą prowadzić do powstania chorób serca i nowotworów;
- Beta-karoten: w organizmie przekształca się w witaminę A i pomaga zmniejszyć ryzyko niektórych chorób przewlekłych, w tym chorób serca, nowotworów i zaburzeń związanych ze wzrokiem, takich jak zwyrodnienie plamki żółtej;
- Likopen (flawonid): znany jest z potencjalnej zdolności do zapobiegania rozwojowi niektórych rodzajów raka, szczególnie raka prostaty. Wpływa także na spowolnienie wzrostu komórek nowotworowych;
- Inne flawonoidy (głównie naryngenina): wykazano, że poza antyutleniającymi mają też właściwości przeciwzapalne, obniżają ciśnienie krwi i poziom cholesterolu, zmniejszając tym samym ryzyko chorób serca.
Częste jedzenie grejpfrutów może wpłynąć na poprawę zdrowia oraz zapobiec wielu chorobom i wzmocnić organizm. Grejpfruty:
- chronią przed bakteriami, wirusami oraz zapobiegają przeziębieniom;
- dzięki niskiej kaloryczności oraz dużej zawartości błonnika zmniejszają łaknienie i dają uczucie sytości. Regularne jedzenie grejpfrutów wspomaga odchudzanie;
- wpływają na regulację poziomu cukru we krwi. Spożywanie grejpfrutów może potencjalnie zapobiegać oporności na insulinę, co zmniejsza ryzyko zachorowania na cukrzycę typu 2;
- przeciwdziałają kamicy nerkowej. Występujące w grejpfrutach kwasy wiążą, przyczyniający się do tworzenia kamieni nerkowych wapń i wspomagają jego wypłukiwanie z organizmu. Ponadto zmieniają pH moczu, tworząc środowisko niekorzystne dla powstawania kamieni;
- oczyszczają wątrobę, zwiększają wydzielanie żółci i przyczyniają się do lepszego filtrowania krwi. Składnik grejpfrutów - naryngenina może też pomóc w leczeniu zakażeń wątroby wirusem HCV.
Grejpfrut a leki - przeciwwskazania
Ponieważ grejpfrut zawiera substancje hamujące działanie enzymu wpływającego na rozkładanie niektórych leków, może powodować kumulowanie leków i wywoływać inne niepożądane efekty. Nie powinny jeść grejpfrutów osoby zażywające:
- leki immunosupresyjne,
- benzodiazepiny,
- blokery kanału wapniowego,
- indinawir,
- karbamazepinę,
- statyny.
Poza interakcją z lekami grejpfruty kwas cytrynowy, zawarty w grejpfrutach może uszkadzać szkliwo zębów. Warto po ich zjedzeniu przepłukać usta wodą.
Autor: Redakcja Bakalie.com
