Czosnek jest powszechny na całym świecie. Obok walorów smakowych i konserwujących ma szerokie zastosowanie w zapobieganiu i leczeniu wielu dolegliwości. Jego intensywny aromat powoduje, że ma zarówno wielbicieli, jak i zagorzałych przeciwników. Ze względu na wybitne właściwości zdrowotne, zachęcamy wszystkich do włączenia czosnku do diety.
Właściwości zdrowotne cenione od tysięcy lat
Uważa się, że to jedna z najwcześniej uprawianych przez człowieka roślin.
Najstarsze, odnalezione ślady stosowania czosnku pochodzą z czasów neolitycznych i sięgają 3000 lat p.n.e. Pierwsze teksty dotyczące czosnku znajdują się w pochodzących z 1600 roku p.n.e. egipskich papirusach i zawierają informację o strajku budujących piramidy robotników, którzy zbuntowali się, gdyż nie dodawano do ich posiłków czosnku.
W jednym z tybetańskich klasztorów znaleziono prastarą recepturę leku zawierającego czosnek. W 80 roku n.e. Neron polecił spożywanie czosnku przez rzymskich legionistów, aby zwiększyć ich skuteczność w walce. W XX w. podczas wojny koreańskiej Amerykanie stwierdzili, że jedzenie czosnku poprawiło o 11% sprawność bojową żołnierzy.
Profilaktyczne i terapeutyczne właściwości czosnku cenili Hipokrates i Galen. Zalecali go jako środek antytoksyczny, moczopędny, pobudzający menstruację, stymulujący pracę układu pokarmowego i leczący choroby układu oddechowego.
Roślina uprawiana w wielu odmianach. Jaki wybrać?
Czosnek pospolity Allium sativum L. jest rośliną o charakterystycznym dla cebulowych pokroju. Po uszkodzeniu jego tkanek wydziela charakterystyczny zapach, pochodzący z rozpadu związków siarkowych.
Wśród współcześnie uprawianych odmian wyróżnia się dwie grupy:
wytwarzające i nie wytwarzające pędów kwiatostanowych. Pierwsze tak zwane ozime, z uwagi na trudne przechowywanie, uprawia się jesienią, drugie zaś wiosną. Warto również wspomnieć o czosnku jednoząbkowym, którego cebulka wytwarza tylko jeden ząbek, jednak właściwościami nie różni się on od pozostałych.
W sklepach dominują odmiany pochodzące z trzech źródeł.
Polski dość drobny o silnym aromacie, chiński o dużych główkach i słabszym zapachu, zawierający mniej prozdrowotnych związków, oraz hiszpański, który jest zwykle twardszy i najostrzejszy. Polecamy rodzimy, który może jest nieco droższy, ale uprawiany w optymalnych warunkach i ma najlepsze właściwości zdrowotne.
Jakie substancją wpływają na nieprzeciętne właściwości czosnku?
Spośród wielu składników jedną z najistotniejszych rolę odgrywają:
- allicyna - działa przeciwgrzybiczo i przeciwbakteryjnie, obniża poziom tłuszczów, zwiększa rozpuszczalność białek,
- ajoen - hamuje skupianie płytek krwi, przeciwdziała miażdżycy,
- wielosiarczki i glikozydy - mają właściwości antybakteryjne,
- saponiny - regulują poziom cukru,
- flawonoidy - obniżają ciśnienie,
- witaminy i prowitaminy - wzmacniają i odżywiają komórki organizmu,
- makro- i mikroelementy - działają jako biokatalizatory.
Bogactwo występujących w czosnku związków pozwala traktować go jako specyficzny środek odżywczo-leczniczy. Trzeba pamiętać, że przechowywanie i przetwarzanie czosnku powoduje obniżenie i naruszenie jego właściwości.
Wybitne właściwości lecznicze i profilaktyczne
Wykaz chorób, przy których zalecano stosowanie czosnku, zmieniał się na przestrzeni wieków. Współcześnie jest to głównie zwalczanie zaburzeń i zakażeń przewodu pokarmowego oraz schorzeń wieku starczego. Ceniony jest również jako naturalny antybiotyk i aplikuje przy przeziębieniach i różnych stanach zapalnych. Spośród licznych dolegliwości, na które polecany jest czosnek, można wyliczyć:
- zaburzenia ciśnienia krwi,
- wysoki poziom cholesterolu,
- choroba niedokrwienna serca, wywołana zwężeniem tętnic (miażdżyca tętnic),
- infekcje bakteryjne i grzybicze,
- niektóre nowotwory - rak okrężnicy, odbytnicy, żołądka, piersi, prostaty, szpiczak mnogi i rak płuc,
- łagodny rozrost prostaty,
- mukowiscydoza,
- cukrzyca,
- zapalenie kości i stawów ,
- katar sienny (alergiczny),
- biegunka,
- zapalenie zatok,
- hemoroidy,
- astma i zapalenia oskrzeli oraz wiele innych.
Czosnek jest również stosowany w zapobieganiu ukąszeniom kleszczy i komarów oraz bezpośrednio na skórę lub paznokcie w leczeniu zakażeń Ponadto przyspiesza metabolizm i spala tłuszcz, więc jest wspaniałym sprzymierzeńcem przy odchudzaniu.
Przeciwwskazania
Można spotkać się z teorią, że czosnek, a szczególnie jego zielone kiełki są trujące, jednak żadne badania tego nie potwierdziły. Czosnek bardzo rzadko wywołuje skutki uboczne. Niemniej jednak stałe spożywanie nadmiernych jego ilości może, w skrajnych przypadkach prowadzić nawet do uszkodzenia wątroby.
Z czosnku powinny zrezygnować karmiące matki. Nie należy go też podawać dzieciom do 1 roku życia. Zdarzają się także alergie, powodujące migreny czy stany zapalne skóry a u osób cierpiących na choroby żołądka może wywoływać nieprzyjemne dolegliwości.
Czasami dochodzi do niepożądanych interakcji z niektórymi lekami. W niektórych przypadkach czosnek nasila ich działanie.
Autor: Redakcja Bakalie.com
