Czarnuszka, z łacińskiego nigella sativa to roślina z gatunku jaskrowatych, znana i ceniona już w Starożytności. Źródła podają, że roślina ta pochodzi z Afryki Północnej, znana jest też w Iraku i Turcji. Niektórzy twierdzą, że pochodzi z Azji. Nazywana także „złotem Faraonów” miała bardzo szerokie zastosowanie tak w lecznictwie jak i w pielęgnacji skóry. Czarnuszkę zalecano na problemy trawienne, bóle żołądka i wątroby a także na problemy skórne. Królowa Egiptu, Kleopatra używała tych cennych nasion w celach kosmetycznych. W Egipcie czarnuszkę stosowano również podczas przeziębień, bólu gardła, w różnych stanach zapalnych czy bólu głowy. W grobowcu Tutenchamona znaleziono buteleczkę z olejkiem z tejże rośliny zaś Mahomet miał powiedzieć, że roślina ta „leczy wszystko za wyjątkiem śmierci”. Cenne właściwości czarnuszki docenił także Hipokrates polecając ją na zaburzenia trawienia. Natomiast Pliniusz Starszy w I wieku p.n.e. opisał czarnuszkę w „Historii naturalnej” dodając do jej znanych właściwości, skuteczne zwalczanie ukąszeń węży, ukłuć skorpiona, stanów zapalnych i wysypki
Czarnuszka - co w niej siedzi?
W medycynie indyjskiej czarnuszkę stosuje się w celu zapobiegania niestrawności ale również po porodzie, w celu wzmożenia skurczy macicy i przyspieszenia laktacji. Ciąża jest jedynym przeciwwskazaniem do stosowania czarnuszki właśnie ze względu na jej działanie powodujące skurcze macicy, co w bezpośredni sposób mogłoby zagrozić dziecku. W Chinach olejkowi z czarnuszki przypisuje się działanie podobne do antybiotyków. Nasiona czarnuszki są stosowane jako przyprawa np. do jagnięciny bądź chleba. Czarnuszka chodzi w skład znanej przyprawy „Garam Masala”. Stosowana jest także jako zamiennik pieprzu. Na szczególną uwagę zasługuje olej z nasion czarnuszki bogaty w kwasy Omega-3 i Omega-6, białko, olejek eteryczny oraz różne pierwiastki. Zawiera dużo żelaza.
Czarnuszka dzięki swym właściwościom przeciwbakteryjnym i kojącym jest zalecana w chorobach układu oddechowego, w tym astmie czy alergii. Jej oczyszczająca i stymulująca trawienie moc jest szczególnie doceniana jako środek wspomagający detoksykacje jelit. Czarnuszkę można stosować w przypadku pasożytów u dzieci. Zawiera witaminy: A, B1, B2, B3, B6, F. Dodatkowo Selen, Cynk, wapń, magnez, żelazo, sód i potas, antyoksydanty, olejki eteryczne o działaniu przeciwbakteryjnym i przeciwwirusowym. Jest źródłem cennych białek (8 z 9 bardzo cennych aminokwasów), różnych kwasów tłuszczowych i ogólnie ponad 100 substancji biologicznie aktywnych. Skuteczność przeciwhistaminowa olejku z czarnuszki została potwierdzona klinicznie. Wśród cennych składników zawartych w tych niepozornych czarnych nasionkach, warto wspomnieć Prostaglandynę E1 która reguluje działanie układu nerwowego a także immunologicznego. Mimo, że lecznicze działanie czarnuszki znane było już od tysięcy lat, dopiero w latach 1992-2002 przeprowadzone zostały badania farmakologiczne stwierdzające właściwości olejku z czarnuszki.
Badania wykazały niezwykle szerokie zastosowanie olejku z czarnuszki, m. in. :
- działanie przeciwzapalne, przeciwwirusowe,
- przeciwpasożytnicze,
- przeciwbólowe,
- stymulujące układ trawienny,
- przeciwgorączkowe, napotne,
- antyspazmatyczne,
- korzystny wpływ na normowanie ciśnienia krwi ( zostało udowodnione, że olejek z czarnuszki obniża ciśnienie krwi ),
- bardzo pozytywny wpływ olejku z czarnuszki na efekty leczenia cukrzycy typu 1,
- chroni przed nowotworami,
- bardzo skuteczny w leczeniu astmy oskrzelowej ( zwłaszcza u dzieci),
Zastosowanie oleju z czarnuszki w kosmetyce:
Bogaty w witaminę E i antyoksydanty opóźnia efekty starzenia; może być stosowany na skórę, paznokcie i włosy a nawet na rozstępy. Można też sporządzić napar i używać go zamiast toniku do twarzy. Ponoć olejek z czarnuszki działa także przeciwłupieżowo. Wykazuje również działanie łagodzące objawy trądziku i Atopowego Zapalenia Skóry. Olejek z czarnuszki jest również wykorzystywany w produkcji perfum, występuje tez w szamponach czy mydle. Nasiona czarnuszki można stosować w kuchni jako dodatek do mięs, pieczywa, czy po prostu zamiast pieprzu.
Zawarta w czarnuszce melantyna w wysokich dawkach jest szkodliwa, dlatego też należy używać jej ostrożnie i z umiarem. Podobno nasiona czarnuszki mają właściwości działające odstraszająco na niektóre owady, w tym mole. Ze względu na niezwykle cenne właściwości czarnuszki warto mieć w domowej apteczce olejek z czarnuszki, a w kuchennej szafce wśród przypraw nasiona tej niemal „magicznej rośliny”. Warto by każda mama zaprzyjaźniła się z czarnuszką od momentu narodzin dziecka. Oprócz działania wspomagającego laktację, przeciwbakteryjnego i korzystnie wpływającego na cały organizm, czarnuszka jest też wrogiem pasożytów. Nasiona czarnuszki wystarczy zalać wrzątkiem i stosować np. na skórę zamiast toniku albo zwyczajnie wypić.
Przy bólu gardła warto zagotować łyżkę lub dwie nasion czarnuszki ( w ok. 1,5-2 l wody) przez ok. 15 minut i pić. Antybakteryjne działanie czarnuszki szybko przepędzi ból gardła. Jeśli wywar z nasion tej dobroczynnej rośliny jest zbyt gorzki w smaku, można dosłodzić go miodem, który również ma działanie antybakteryjne.
Wielbiciele pieczywa domowego wypieku mogą eksperymentować z nasionami czarnuszki, którą można posypać chleby czy bułki lub dodać bezpośrednio do ciasta. Można również, ze zmielonych nasion czarnuszki sporządzić nalewkę, która w przypadku zakażeń grzybiczych jest skuteczniejsza niż napar.
Autor: Redakcja Bakalie.com
