Historia i występowanie
Pszenica (Triticum L.) należy do zbóż z rodziny wiechlinowatych. Pochodzi z południowo-zachodniej i środkowej Azji. Początkowo była dziką rośliną nazywaną pszenicą samopszą. Jej uprawę rozpoczęto około 10 000 lat temu na Bliskim Wschodzie, w Mezopotamii oraz dolinach rzek Tygrys i Eufrat. Dla ówczesnej ludności stanowiła podstawę wyżywienia, a jej plony stały się podwaliną współczesnego rolnictwa. W ciągu wieków pszenica była wielokrotnie modyfikowana.
Uprawa
Obecnie pszenica należy do najważniejszych i najbardziej rozpowszechnionych roślin zbożowych na świecie zajmując około 20% powierzchni gruntów ornych na kuli ziemskiej.
Dziś wyróżnia się około 20 gatunków pszenicy. Spośród nich największe znaczenie mają:
1. Triticum aestivum czyli pszenica zwyczajna- na świecie zajmująca 90%, a w Polsce 100% powierzchni obsiewanej pszenicą. Spośród wartości odżywczych zawartych w tych małych ziarenkach zasadniczo wyróżnia się wysoka zawartość węglowodanów. Porównując ją do innych zbóż pszenica zawiera najwięcej białka oraz glutenu. Skład procentowy ziarniaka przedstawia się następująco: węglowodany- 69,3%, woda- 13,2%, białko-11,7%, błonnik- 2%, tłuszcze- 2%, substancje mineralne- 1,8%. Ziarniaki dostarczają również organizmowi witaminy z grupy B, witaminę D, E, K i PP oraz wiele związków mineralnych niezbędnych organizmowi ludzkiemu takich jak wapń, potas, magnez, fosfor, siarka, żelazo i sód.
2. Triticum durum tj. pszenica twarda(durum) od wieków uprawiana jest w Chinach, na Bliskim Wschodzie i w północnej Afryce. Różnica pomiędzy pszenicą, a pszenicą durum polega na większych wartościach odżywczych tej drugiej. Pszenica durum jest bogatsza w białko, tłuszcze oraz witaminy i składniki mineralne. Dlatego też jest bardziej polecana przez dietetyków. Oprócz tego posiada niższy indeks glikemiczny i w przeciwieństwie do pszenicy zwyczajnej posiada luteinę, która chroni przed działaniem wolnych rodników i wspomaga wzrok. Mąka durum wykorzystywana jest głównie do produkcji makaronów ze względu na większą twardość. Makaron powstały z tego typu mąki wyróżnia się jasnożółtym kolorem.
3. Triticum aestivum tj. pszenica orkisz, z której powstaje mąka orkiszowa. Pszenica orkiszowa uprawiana jest jedynie w gospodarstwach ekologicznych na terenie Europy. Cechuje się jeszcze większą zawartością składników odżywczych niż pozostałe odmiany. Wykorzystywana jest do produkcji zdrowej mąki orkiszowej, pieczywa orkiszowego, makaronu , a nawet ciasteczek orkiszowych.
Produkty z Pszenicy
Ziarno pszenicy jest bardzo ważnym surowcem dla wielu gałęzi przemysłu. Na pierwszy plan wysuwa się przemysł młynarski dzięki, któremu mamy mąkę pszenną, kaszę mannę oraz otręby pszenne.
Dalej łańcuch prowadzi nas do przemysłu piekarniczego, który odpowiada za wypiek wszystkim nam znanego chleba powszedniego typowo pszennego lub mieszanego. Wykorzystywane jest również do produkcji różnego rodzaju płatków, kleików, kaszek itp. Kasza manna na przykład ze względu na to, że jest delikatna idealnie nadaje się jako posiłek dla dzieci. Nie można również zapomnieć o zastosowaniu w przemyśle paszowym gdzie z kolei używane jest do produkcji śruty zbożowej wykorzystywanej jako składnik paszy dla zwierząt.
Autor: Redakcja
