Kiedy dopada nas choroba, każdy z nas jest równie bezbronny. W głowie pojawia się milion pytań i wątpliwości. Odwiedzamy lekarzy w poszukiwaniu odpowiedzi a przede wszystkim jasnej diagnozy. Bardzo często przechodzimy załamanie nerwowe lub zupełnie tracimy wiarę w przyszłość. Stare przysłowie mówi jednak: ”jak nie możesz pokonać wroga to się z nim zaprzyjaźnij”.
Celiakia to choroba na całe życie, dlatego tym bardziej musimy ją szybko zaakceptować, polubić a nawet się z nią zaprzyjaźnić. Celiakia to choroba genetyczna. Jest to nic innego jak nietolerowanie glutenu przez nasz organizm, a dokładniej mówiąc nietolerancja białka zawartego w zbożu.
Mitem jest to, że celiakia to choroba wieku dziecięcego, z której się wyrasta po kilku latach stosowania prawidłowej diety. Niestety jest to choroba na „całe życie”, na którą choruje około jednego procenta całej populacji. Choroba może ukazać się w każdym wieku naszego życia. Może pokazać się u niemowlęcia, któremu zaczynamy podawać gluten, jak i u dziecka, które dorasta. Występuje również u kobiet w ciąży. Wpływ na to, że zachorujemy może mieć również silny stres, przez który przechodzimy, poważna infekcja dróg oddechowych, a także ważna operacja chirurgiczna. Chorobę wykrywa się, najczęściej u osób pomiędzy 30 a 50 rokiem życia. Zdarza się, że choroba zostaje zdiagnozowana nawet u osób siedemdziesięcioletnich. Na celiakię, dwa razy częściej chorują kobiety niż mężczyźni.
Diagnozujemy chorobę
Rozpoznanie choroby nie należy do najłatwiejszych. Każdy z nas jest inny i u każdego mogą występować inne objawy. Kiedy zaobserwujemy u siebie wymienione poniżej dolegliwości niezwłocznie powinniśmy udać się do lekarza pierwszego kontaktu, jeśli chodzi o osobę dorosłą lub do pediatry jeśli chodzi o dziecko.:
• układ krwiotwórczy - skłonność do krwawień, bladość skóry, anemia,
• układ kostny - bóle kości i stawów, częste złamania,
• układ mięśniowy - zanik mięśni, skurcze,
• układ nerwowy - mrowienie w stopach lub nogach, zapalenie nerwów, padaczka,
• objawy skórne - zapalenie, obrzęki, wybroczyny,
• zaburzenia endokrynologiczne - nieregularność lub brak miesiączek, impotencja,
• zaburzenia związane z wchłanianiem, a co za tym idzie niedoborem : żelaza, kwasu foliowego, witamin z grupy :A, D, K, B i wapnia,
• osłabienie, drażliwość, ból dziąseł, owrzodzenie w jamie ustnej, „łamanie w kościach”,
Lekarz, a najlepiej lekarz gastroenterolog, powinien przeprowadzić z nami dokładny wywiad i poszukać przyczyn choroby w przeszłości, a następnie zlecić specjalistyczne badania laboratoryjne. Ważne jest, aby przed dokładnym przebadaniem samoistnie nie przechodzić na dietę bezglutenową (brak glutenu w organizmie nie pozwali na postawienie stu procentowej diagnozy). Z krwi należy wykonać następujące badania dostępnych przeciwciał:
• przeciwko endomysium mięśni gładkich (EmA)
• przeciwko transglutaminazie tkankowej (tTG)
• przeciwko deamidowanej gliadynie (potocznie: „nowej gliadynie” DGP lub GAF)
Obecność przeciwciał AGA we krwi może sugerować nadwrażliwość na gluten - nie oznacza to jeszcze, że chorujemy na celiakie. Można zrobić dodatkowe badanie, które zleci lekarz i nazywa się ono „oznaczeniem przeciwciał IgA i IgG. Jednak brak przeciwciał zwłaszcza u osób dorosłych i u bardzo małych dzieci, gdyż część chorych nie wytwarza w ogóle przeciwciał, co więcej – obecność przeciwciał w surowicy krwi nie zawsze oznacza zmiany w jelicie cienkim upoważniające do rozpoznania choroby. Dlatego do pełnego rozpoznania choroby konieczne jest wykonanie biopsji jelita cienkiego.
Badanie, którym jest biopsja jelita cienkiego jest ostateczną formą diagnostyczną, która pozwoli lekarzowi na postawieniu choremu diagnozy. Badanie takie przeprowadza się endoskopem podczas gastroskopii.
Pacjent połyka małą sondę, która zakończona jest niewielką kamerką, dzięki której lekarz dokładnie ogląda wnętrze jelit i pobiera małe wycinki do badania. Sam zabieg nie jest bolesny ale do przyjemnych nie należy. Dzieciom, takie badanie przeprowadza się w znieczuleniu ogólnym.
Pobrane wycinki bada się pod kątem zaniku kosmków. Zanik kosmków, a także obecność przynajmniej jednego z przeciwciał daje lekarzowi podstawę na postawienie diagnozy, którą jest celiakia.
Zaczynamy leczenie
Po zdiagnozowaniu choroby, pacjent niezwłocznie powinien przejść na dietę bezglutenową. Niestety dieta ta, staje się jego towarzyszką już na całe życie. Zadaniem diety jest odbudowa kosmków jelitowych i ogólna poprawa samopoczucia chorego. Pełna regeneracja komórek może odbywać się od kilku tygodni do kilku miesięcy. W przypadkach skrajnych, taka regeneracja u osób starszych, może odbywać się nawet kilka lat, wszystko jest sprawą indywidualną. Jeśli podczas biopsji lekarz stwierdzi duży ubytek kosmków, może włączyć do leczenia również dietę bezlaktozową. Wsparciem przy diecie bezglutenowej są witaminy i mikroelementy. Przy ciężkim przebiegu choroby podaje się także leki sterydowe lub preparaty poprawiające wchłanianie wody i elektrolitów. Nie wolno bagatelizować celiakii. Nie leczona prowadzi do powikłań: do anemii, osteoporozy, zmian neurologicznych, chorób nowotworowych takich jak chłoniak jelita cienkiego.
Czytamy etykiety
Krótko mówić, gluten znajduję się we wszystkich produktach, w których jest zboże. Pamiętajmy, że zboże to nie tylko pszenica, ale również żyto, jęczmień, owies. Trudno kupić produkt, który w swoim składzie nie posiada tych zbóż. Robiąc zakupy, musimy bardzo dokładnie czytać etykiety i przestrzegać pewnych zasad:
• unikamy: pieczywa, kasz, makaronów, cist, ciasteczek, zup i sosów zaprawianych mąką, kawy zbożowej, a nawet piwa, które produkowane jest z jęczmienia i pszenicy, oraz wódki, która produkowana jest z żyta.
• Uważajmy na medykamenty: gluten występuje w niektórych witaminach, syropie na kaszel. Dlatego dobrze jest, nie przyjmować tych preparatów na własną rękę, tylko skontaktować się z lekarzem.
• Produkty o niskiej zawartości tłuszczu również zawierają gluten. Należą do nich : żółte sery, wędliny, majonez, budynie, lody, gumy do żucia, chipsy, kostki bulionowe.
• Produkty, które zawierają w swoim składzie białka roślinne, zawierają również skrobię modyfikowaną.
Na szczęście świat idzie na przód. Coraz więcej producentów żywności staje się świadomych współczesnych chorób i dostosowuje swoje produkty dla chorych. Powstaje coraz więcej sklepów, nie tylko internetowych, ale też stacjonarnych, w których możemy zakupić produkty odpowiednie dla danej diety. Również restauracje i pizzerie zaczynają dostosowywać swoje menu dla gość chorych np. na celiakię.
Autor: Redakcja Bakalie.com
