Kardamon to ostra, aromatyczna przyprawa, która wraz z szafranem i wanilią należy do najdroższych na świecie. Jego charakterystyczny zapach przypomina nieco mieszankę imbiru, igieł sosnowych i anyżu. Jest ceniony i stosowany w wielu kuchniach świata, a jego właściwości lecznicze wykorzystują medycyna i farmacja.
Parę słów o roślinie
Kardamon (Elletaria Cardamomum) pochodzi z cienistych lasów Indii, Cejlonu i Malezji. Obecnie uprawiany jest głównie w Gwatemali i Indiach. Jest byliną z rodziny imbirowatych, której owocami są strąki zawierające 10 do 22 ciemnych, lepkich nasion. Znajduje się w nich ostry w smaku, aromatyczny olejek kardamonowy.
Roślina jest trudna w uprawie, plonuje dopiero po czterech latach od posadzenia, a zbiór odbywa się ręcznie, stąd tak wysoka cena kardamonu. Owoce zrywane są przed osiągnięciem całkowitej dojrzałości, aby zbyt wcześnie się nie otworzyły, a następnie suszone na słońcu.
Najwyższej jakości nasiona kardamonu są dojrzałe, twarde i ciemnobrązowe. Przyprawa jest dostępna zarówno w strąkach, wyłuskanych nasionach, jak i w postaci sproszkowanej.
Najczęściej spotykane są dwa rodzaje kardamonu:
- zielony (Elettaria cardamomum) nazywany prawdziwym, pochodzi z Indii i Sri Lanki i ma orientalny, lekko pikantny i słodkawy aromat;
- czarny (Amomum subulatum) rośnie w Himalajach, ma większe owoce koloru brunatnego i pachnie bardziej świeżo i cierpko.
Krótka historia przyprawy
Kardamon jest znany i ceniony od wieków. Stosowano go jako lekarstwo, przyprawiano potrawy, dodawano do perfum, a w bardzo bogatych domach okadzano nim pomieszczenia. Podobno pałac egipskiej królowej Kleopatry pachniał dymem z kardamonu. Chińczycy używali go na wzmocnienie organizmu i jako antidotum przy ukąszeniach jadowitych węży i owadów. Grecy stosowali kardamon na dolegliwości układu pokarmowego. W indyjskiej ajurwedzie był środkiem na problemy trawienne, astmę, zapalenie oskrzeli i brak apetytu. Do Europy Zachodniej dotarł wraz z pieprzem i imbirem dopiero w XII wieku.
W kuchniach na świecie
Kardamon jest składnikiem mieszanek przypraw indyjskich curry i garam masala oraz marokańskiej „ras el hanout”.W krajach arabskich symbolizuje gościnność i prestiż gospodarza i jest niezbędnym dodatkiem do kawy. Świeżo zmielone nasiona dodaje się do napoju lub kilka strąków umieszcza się w dzbanku z kawą.W krajach skandynawskich aromatyzuje się nim ciastka i słodkie pieczywo. Jest też często używany do aromatyzowania herbaty.
Do czego warto dodawać kardamon
Jest to przyprawa uniwersalna, gdyż komponuje się doskonale zarówno ze słodkimi, jak i wytrawnymi, pikantnymi potrawami.Można dodawać kardamon do zup, sałatek, surówek, ryżu, drobiu, wołowiny, wieprzowiny i ryb. Jest też znakomitym dodatkiem do pasztetów, kiełbas, pieczeni, farszów i warzywnych przetworów. Warto korzystać z kardamonu przygotowując desery, takie jak owocowe sałatki, kompoty, lody, kremy, ciasta i ciasteczka. Można dosypywać nasiona lub całe strąki do nalewek domowej roboty. Bardzo smaczne są kawa lub herbata ze szczyptą kardamonu.
Często używa się sproszkowanego kardamonu, ale trudno go przechowywać, gdyż eteryczne olejki bardzo szybko się ulatniają i przyprawa traci aromat. Najlepiej korzystać z całych strąków, z których tuż przed użyciem trzeba wyłuskać nasiona i rozetrzeć je w moździerzu. Jeśli nie zużyjemy wszystkiego, najlepiej zamknąć niewykorzystaną przyprawę w szczelnym, suchym pojemniczku. Trzeba też pamiętać, że kardamon jest bardzo intensywną przyprawą i dodawać go do potraw z umiarem i wyczuciem.
Właściwości zdrowotne
Jak większość przypraw, również kardamon ma szereg właściwości korzystnie wpływających na organizm. Wykorzystywano je od wieków w profilaktyce i leczeniu wielu chorób. Także obecnie kardamon znajduje zastosowanie w medycynie i farmacji. Potwierdzono badaniami, że:
- Odtruwa organizm, współdziałając w usuwaniu toksyn;
- Poprawia krążenie krwi oraz łagodzi objawy zapalenia oskrzeli i astmy;
- Leczy zaburzenia układu moczowego, takie jak zapalenie pęcherza moczowego, zapalenie nerek itp.;
- Pomaga w walce z bezsennością i stanami lękowymi;
- Dzięki właściwościom przeciwzapalnym łagodzi ból stawów i mięśni;
- Wyrównuje poziom cukru we krwi;
- Niweluje ból i podrażnienia gardła;
- Zwalcza stany zapalne jamy ustnej, chroni zęby przed próchnicą i odświeża oddech;
- Wspomaga odchudzanie, przyspieszając metabolizm i spalanie tłuszczy;
- Jest afrodyzjakiem i może pomagać przy problemach seksualnych;
- Działa antydepresyjnie.
W kuracjach z kardamonem stosuje się nalewki, wyciągi wodne, napary i olejek kardamonowy.
Przeciwwskazania
Kardamon można bezpiecznie spożywać, jako przyprawę. Decydując się na kurację preparatami z kardamonem, należy jednak zachować umiar i skonsultować się z lekarzem. Uważać powinni szczególnie alergicy, kobiety w ciąży i karmiące piersią. Kardamon w dużych dawkach może być także niebezpieczny dla osób cierpiących na kamicę żółciową.
Autor: Redakcja Bakalie.com
