Mało popularny, choć znany od dawna
Topinambur, zwany inaczej słonecznikiem bulwiastym (Helianthus tuberosus L.), ziemną gruszką lub jabłkiem albo karczochem jerozolimskim, to roślina o niebywałych wręcz właściwościach i ogromnej liczbie zastosowań.
Nazwa rośliny pochodzi od plemienia północnoamerykańskich Indian Tupinamba. W początkach XXVII wieku jeńców z tego plemienia przywieziono do Europy równocześnie z nową rośliną i kojarząc oba fakty, ochrzczono egzotyczne bulwy topinamburem. Źródła historyczne podają jeszcze informację o poświęceniu topinamburu przez papieża po tym, jak w 1612 roku kanadyjscy koloniści uratowali się od śmierci głodowej, mając słonecznik bulwiasty za jedyne pożywienie. Obecnie, przez lata zapomniany i lekceważony, wraca do łask. Coraz częściej pojawia się w sklepach i na bazarkach. Warto poznać jego właściwości i spróbować, jak smakuje.
Roślina z pozoru zwyczajna, a jednak wybitna
Słonecznik bulwiasty to, blisko spokrewniona ze słonecznikiem zwyczajnym, bylina, należąca do rodziny astrowatych. Uprawiany jest zwykle, jako roślina jednoroczna. Dorasta do imponującej wysokości 2,5-4 m, ma duże, szorstko owłosione, sercowate liście i rozległy system korzeniowy, zakończony bulwami przybierającymi różne kształty i kolory - od białego, poprzez żółty, różne odcienie czerwieni aż do głęboko fioletowego. Miąższ jest najczęściej biały lub kremowo-żółty. Kwitnie na żółto od sierpnia do listopada, a jego owocem jest niełupka. Ze względu na wybitną zdolność przetrwania w trudnych warunkach i niewielkie wymagania glebowe uprawiany jest w wielu miejscach na świecie. Bardzo łatwo odrasta z organów podziemnych, rozprzestrzenia się z powodzeniem i dziczeje z upraw. Z tego powodu, w wielu miejscach uznawany jest za gatunek inwazyjny.
Odmiany topinamburu
Polsce topinambur jest znany od od 1730 roku. Obecnie uprawia się kilka odmian:
- Albik, o białych, maczugowatych bulwach,
- Rubik o bulwach nieregularnych, koloru fioletowego,
- oraz mniej znane Swojecka,
- Fuseau,
- Red Fuseau,
- Red Rover.
Ciekawostką jest, że od barwy bulw zależy ich wykorzystanie. Do jedzenia najlepsze są białe, a czerwone znajdują zastosowanie prawie wyłącznie jako pasza dla zwierząt.
Do czego jest wykorzystywany topinambur ?
Topinambur można spotkać go zarówno na polach uprawnych, w ogrodach, jak i na nieużytkach. Ma szerokie zastosowanie gospodarcze. Ze względu na ładne, żółte kwiaty jest hodowany w charakterze rośliny ozdobnej, ale także uprawiany jako roślina pastewna. Liście i łodygi, świeże albo przetworzone na susz lub granulat, są wysokiej jakości paszą dla zwierząt. Dzięki silnemu systemowi korzeniowemu jest skuteczną rośliną przeciwerozyjną. Sieczka z surowych łodyg wykorzystywana jest na podłoże do uprawy grzybów jadalnych (np. boczniaków). Jest także wybitnie cennym, bogatym w wielocukry, białka, kwasy organiczne i witaminy surowcem zielarskim. Sok z jego bulw i napary z kwiatów znajdują zastosowanie w leczeniu wielu chorób. Ze względu na wysoką zwartość inuliny świetnie sprawdza się jako składnik diety diabetyków. Służy także do produkowania alkoholu i syropów fruktozowych. Jako niezwykle plenna i szybko rosnąca roślina w niektórych regionach używa się go jako surowiec energetyczny. A ponadto, jest jeszcze uznanym pożytkiem pszczelim.
Dziś, coraz więcej osób zwraca uwagę na dietę. Staramy się jeść zdrowo i racjonalnie. Warto zatem dowiedzieć się o właściwościach odżywczych i zdrowotnych topinamburu, oraz poznać przepisy na smaczne potrawy z tego warzywa. Jeśli mamy ogród i jest w nim trochę miejsca, możemy posadzić słonecznik bulwiasty. Uprawa nie jest trudna, a będziemy mieli zarówno ozdobę jak i świeże, smaczne, zdrowe warzywo.
Przeczytaj także:
Wybitne właściwości lecznicze topinamburu
Właściwośći odżywcze topinamburu
Autor: Bakalie.com
