Kruszyna pospolita od wieków stosowana była w medycynie ludowej. Naparami i odwarami z jej owoców i kory leczono zaparcia oraz choroby woreczka żółciowego i wątroby.Do dziś suszona kora i owoce kruszyny stanowią składniki lekarstw, głównie przeczyszczających. Stosowane są nie tylko w ziołolecznictwie, ale także w przemyśle farmaceutycznym. Są komponentami takich leków jak „Alax”, „Rhelax”, „Normogran” i wielu innych o podobnym działaniu. Trzeba jednak pamiętać, że to roślina trująca. Należy zatem wykorzystywać jej właściwości zgodnie z zaleceniami lekarzy i zdrowym rozsądkiem.
Wszystko jest trucizną i nic nie jest trucizną, bo tylko dawka czyni truciznę.
Paracelsus
Pospolity krzew o frapujących właściwościach
Kruszyna pospolita to roślina kontrowersyjna. Jedni widzą w niej lekarstwo, inni truciznę. Z pewnością nie należy spożywać jej owoców na surowo. Świeża może wywołać nudności, wymioty, biegunkę, skurcze jelit i zawroty głowy. Niemniej jednak ma także właściwości lecznicze i prawidłowo spreparowana oraz w odpowiednio dawkowana pomaga w leczeniu dolegliwości układu pokarmowego. Surowcem zielarskim jest przede wszystkim kora, rzadziej owoce.
Co zawierają owoce i kora kruszyny
Kruszyna zawiera między innymi garbniki, flawonoidy, saponiny, fenole, gorycze i sole mineralne. Ponadto owoce kruszyny mają sporą ilość cukrów. Jednak najbardziej cenionymi składnikami o właściwościach leczniczych są antrachinony - związki o dużej aktywności biologicznej, które działają przeczyszczająco, przeciwzapalnie i przeciwnowotworowo.
Od surowych owoców i kory do preparatu o właściwościach leczniczych
Kora kruszyny nadaje się do zastosowania jedynie po poddaniu jej odpowiednim procesom. Najpierw jest suszona, następnie poddawana dwugodzinnej obróbce cieplnej w temperaturze 100 stopni. Jeżeli suszy się ją w warunkach naturalnych to, zanim zastosuje się ją jako lek, musi być przechowywana co najmniej przez rok. To czas niezbędny do rozłożenia substancji o działaniu trującym. Owoce również muszą przejść odpowiedni proces suszenia. Świeża kora i owoce działają wymiotnie, natomiast po ich wysuszeniu toksyczne właściwości znikają.
Na jakie dolegliwości polecana jest kruszyna?
Owoce i kora kruszyny działają przede wszystkim na układ pokarmowy. Mają właściwości regulowania przemiany materii, a także korzystnie działają przy długotrwałych lub nawykowych zaparciach, które wywołane są spowolnieniem lub ustaniem ruchów perystaltycznych jelita grubego. Hamują również wchłanianie wody przez jelita. Nie powinno się jednak zbyt długo stosować kruszyny. Kilka dni kuracji pozwala pozbyć się problemów i nie grozi przekroczeniem bezpiecznej dawki.
Poza działaniem przeczyszczającym kruszyna jest składnikiem preparatów zwalczających otyłość. Z kolei, ze względu na właściwości żółciopędne, kora kruszyny dodawana jest do leków stosowanych w terapii chorób wątroby, śledziony i dróg żółciowych.Kruszyna działa także antyoksydacyjnie, bakteriobójczo oraz hamuje namnażanie grzybów i zwalcza pasożyty.
Ponadto badania naukowe potwierdziły jej działanie przeciwnowotworowe. Stwierdzono, że wyciąg z kory kruszyny niszczy komórki raka prostaty i ogranicza ryzyko jego powstania.
Lecznicze preparaty z kruszyny
Właściwości lecznicze owoców i kory kruszyny są wykorzystywane nie tylko w przemyśle farmaceutycznym. Znajdują też zastosowanie w fitoterapii. Wchodzą w skład mieszanek ziołowych, z których sporządza się odwary, wyciągi, ekstrakty i proszki do użytku wewnętrznego.
Korę i owoce niesuszone można stosować zewnętrznie. Odwar ze świeżej kory połączony ze spirytusem salicylowym dobrze działa przy leczeniu łuszczycy, trądziku i łojotoku, z dodatkiem octu tworzy skuteczny preparat zwalczający pasożyty skóry, a z alkoholem, dzięki właściwościom bakteriostatycznym, zabija roztocza i odkaża skórę.
Przeciwwskazania
Zbyt długie stosowanie preparatów zawierających kruszynę może utrudnić wchłanianie przez organizm substancji odżywczych. Powodując utratę wody, może też spowodować znaczne zmniejszenie poziomu elektrolitów. Potrafi również uzależnić i upośledzić naturalną perystaltykę jelit.
Leków zawierających kruszynę nie należy stosować:
- przy stanach zapalnych jelit i wyrostka robaczkowego,
- w czasie miesiączki (mogą przedłużyć okres krwawienia),
- przy chorobach nerek,
- w okresie ciąży oraz karmienia piersią (niebezpieczeństwo negatywnego wpływu na płód i karmione dziecko),
- u dzieci poniżej 10 roku życia,
- przy wszystkich przewlekłych i ostrych stanach chorobowych układu pokarmowego.
Kora i owoce kruszyny mają potwierdzone naukowo właściwości lecznicze. Nabyte z wiarygodnych źródeł i stosowane zgodnie z zaleceniami, będą skuteczne i bezpieczne. Kupując w aptece lub sklepie zielarskim leki, zawierające korę lub owoce kruszyny, tak jak w przypadku wszystkich innych leków, zapoznajmy się dokładnie z dawkowaniem i wszystkimi przeciwwskazaniami.
Autor: Redakcja Bakalie.com
