Papryczki chili należą do najstarszych przypraw na świecie. Po odkryciu Ameryki bardzo szybko podbiły cały świat. Dziś są dodawane do bardzo wielu dań, charakterystycznych dla różnych rejonów kuli ziemskiej. Coraz częściej pojawiają się także na polskich stołach i to dobra tendencja, gdyż nie tylko dodają pikanterii potrawom, ale mają też właściwości lecznicze.
Opis rośliny
Chili to strąki niektórych odmian owoców papryki (Capsicum), należącej do rodziny psiankowatych, tak samo jak pomidory i ziemniaki. Są to zarówno jednoroczne, jak i dwuletnie rośliny. Mają jajowate, ostro zakończone liście i małe, białe kwiaty. W zależności od odmiany owoce mają różne kształty, rozmiary, kolory i stopnie ostrości. Są stosunkowo łatwe w pielęgnacji, pod warunkiem, że otrzymują dużo wody, są nawożone i nie grozi im zimno. Papryczki chili występują w różnych odmianach i kolorach, od małych okrągłych papryczek po długie i cienkie. Papryczki cayenne, jalapeno, habanero i serrano to jedne z najpopularniejszych odmian papryczek chili.
Historia paptyczek
Zanim Krzysztof Kolumb dotarł do Nowego Świata, papryka chili była już uprawiana przez rdzenną ludność regionu, który rozciąga się od dzisiejszego środkowego Meksyku do Ameryki Środkowej i północnej Kostaryki. Archeolodzy odnaleźli w meksykańskiej dolinie Tehuacán ślady, potwierdzające uprawę papryki już 5000 lat p.n.e.
Aztekowie i Majowie korzystali z papryczek nie tylko do przyprawiania żywności, ale także do odymiania domów i leczenia chorób.Do rozprzestrzenienia papryczek na świecie przyczynili się głównie Portugalczycy i ich szlaki handlowe. Na samym początku XVI wieku zaczęto uprawiać papryczki chili w Indiach, gdzie zawsze lubiano i stosowano inne ostre przyprawy.
Dziś papryka chili jest spożywana przez jedną czwartą populacji Ziemi. Do jej największych producentów należą Meksyk, Chiny, Hiszpania, Nigeria i Turcja.
Papryczki chili w kuchni
Papryczki chili są używane głównie jako przyprawy lub dodatki do różnych potraw oraz w mieszankach przypraw i sosach na przykład tabasco.
Zawierają bioaktywny związek roślinny o nazwie kapsaicyna, który jest odpowiedzialny za palące właściwości ostrych papryczek. Kapsaicyna jest skoncentrowana w nasionach i białej wewnętrznej błonce.Od wielu lat chili jest przyprawą cenioną w większości kuchni na świecie. Jest nieodzownym składnikiem wielu potraw w Meksyku, Portugalii, Indiach i na Dalekim Wschodzie.
Wiele z regionalnych potraw, zawierających chili, zdobyło popularność na całym świecie. Na przykład meksykańskie „chili con carne”, czyli papryki z mięsem to danie przygotowywane i cenione w wielu krajach.
Papryczki chili jedzone są na surowo, gotowane, lub suszone i sproszkowane. Nadają ostrość różnego rodzaju sosom i salsom, wchodzą w skład marynat do mięs, drobiu i ryb, dodawane są do zup, sałatek, rozmaitych farszów, pasztetów i wielu innych potraw. Ostatnio chili stało się popularnym dodatkiem do wyrobów cukierniczych, podkreślającym smak na przykład bakalii, orzechów czy czekolady.
Poza przeznaczeniem kulinarnym chili może być również:
- użyte do samoobrony, jako aktywny składnik papryki w sprayu,
- stosowane w charakterze naturalnego, odstraszającego szkodliwe owady, pestycydu,
- uprawiane, jako roślina ozdobna, szczególnie małe odmiany o atrakcyjnym wybarwieniu owoców,
- do produkcji maści i innych leków przeciwbólowych w których wykorzystuje się właściwości łagodzenia bólu, zawartej w papryczkach chili, kapsaicyny.
Właściwości
Papryczki chili zawierają różne witaminy i minerały, ale z powodu małej ilości zjadanych owoców nie mają one znaczącego wpływu na organizm. Najbardziej godną uwagi substancją jest kapsaicyna. Dzięki niej papryczki chili mają właściwości:
- Przeciwbólowe - kapsaicyna wywołuje pieczenie, ale jednocześnie powoduje, że te receptory bólowe są niewrażliwe na inne formy bólu. Łagodzi dolegliwości związane z półpaścem, neuropatią cukrzycową, boleści po mastektomii i bóle głowy;
- Odchudzające — powoduje zmniejszenie apetytu i zwiększenie spalanie tłuszczu;
- Przeciwzapalne i przeciwutleniające — pomaga w leczeniu stanów zapalnych, głównie stawów;
- Wspomagające układ sercowo-naczyniowy — kapsaicyna pomaga w redukcji trójglicerydów, cholesterolu i w agregacji płytek krwi oraz zapobiega tworzeniu się skrzepów;
- Antybakteryjne — chili ułatwia walkę z przewlekłymi infekcjami zatok i jednocześnie pomaga usunąć śluz z zatkanego nosa.
Przeciwskazania
Podobnie jak większość produktów żywnościowych, papryka chili może wywoływać negatywne skutki u niektórych osób:
- W dużych ilościach powoduje silny ból, zapalenie, obrzęk i zaczerwienienie;
- Może wywoływać bóle brzucha, pieczenie w jelitach, skurcze i bolesną biegunkę. Szczególnie uważać powinny osoby cierpiące na zespół jelita drażliwego;
- Z biegiem czasu regularne spożywanie chili może powodować, że niektóre receptory bólu stają się niewrażliwe i zanika działanie przeciwbólowe.
Autor: Redakcja Bakalie.com
