Dlaczego warto jadać koperek?

Bakalie.com

Wszyscy wiemy, jak smakuje i wygląda koperek. Stosowany jest na prawie we wszystkich kuchniach świata. Posiekany koperek, dodany do potraw wspaniale podnosi ich aromat. Do przyprawiania potraw wykorzystuje się zarówno młode rośliny, jak i nasiona. Koper ogrodowy, bo tak brzmi jego botaniczna nazwa, ma nie tylko właściwości smakowe, ale również lecznicze.

 

„Koper ogrodny nie tylko do lekarstw ale y do kuchnien y do używania stołowego przychodzi...”

Szymon Syreniusz - Zielnik z 1613 r.

Jak rośnie koper ?

Koper ogrodowy (Anethum graveolens) jest jednoroczną rośliną z rodziny selerowatych. Ma wzniesiony pokrój, długie, puste w środku łodygi, z których wyrastają pierzaste, igiełkowate liście. Kwiaty zebrane w płaskie baldachy, są drobniutkie i jasnożółte. Owocami są rozłupnie, w których znajdują się nasiona. Cała roślina zawiera olejek eteryczny o właściwościach aromatycznych i leczniczych.

Skąd pochodzi koper i jaką miał rolę w kulturze ludowej ?

Koper ogrodowy pochodzi najprawdopodobniej z Persji i Indii. Był używany już w Egipcie faraonów, w starożytnej Grecji, Rzymie i w krajach arabskich.

W Polsce zaczęto uprawiać koper w XVII wieku. W dawnych czasach był uważany nie tylko za przyprawę i lecznicze zioło, ale też broniącą przed czarami roślinę o właściwościach magicznych. Wieszany w oknach chronił domy przed piorunami, a domowników przed złymi snami. Panna młoda, idąc do ślubu, wkładała do pantofelka gałązkę kopru, by strzegła ją przed zauroczeniem.Dziś zapomnieliśmy o przesądach, a koper nie rośnie już w stanie dzikim. Jest jednak uprawniany na wszystkich kontynentach.

Jak uprawiać koper ogrodowy?

Jest to roślina łatwa w hodowli. Ma niewielkie wymagania glebowe, jest rzadko atakowana przez choroby i pasożyty. Potrzebuje jedynie sporo wilgoci i słońca. Szybko rośnie, czas wegetacji to zaledwie 45 do 50 dni. Wysiany wiosną koper już w lipcu wydaje owoce. Nasiona sieje się w połowie kwietnia, wprost do gruntu. Aby mieć młody koperek przez cały sezon, należy wysiewać go co 2-3 tygodnie. Można uprawiać koper także w doniczkach, trzeba jedynie pamiętać o podlewaniu i dobrym drenażu.

 

Do jakich potraw dodaje się koper ?

Świeży, posiekany koperek jest wręcz niezbędny do młodych ziemniaczków, fasoli, mizerii, kotletów ziemniaczanych i duszonych grzybów. Siekany, młody koperek dodaje się do wielu farszy, sałatek, twarożku, jaj faszerowanych, a także, jako przyprawę do wielu zup. Jest podstawą zupy, sosu i masła koperkowego. Bardzo pasuje także do ryb, szczególnie do łososia. W wielu przepisach koperek zalecany jest do omletów i potraw z warzyw (kapusty, marchewki, zielonego groszku, kalarepki).

Przepis na ogórki kiszone, jako pierwszy i podstawowy dodatek podaje całe ziele dojrzałego kopru. Aromatyczne właściwości owoców kopru wykorzystuje się do potraw z kiszonej kapusty, ogórków kiszonych, pikli, zup i pieczonych mięs.

Trzeba jednak pamiętać, że wysoka temperatura pozbawia koperek aromatu oraz właściwości zdrowotnych. Dodawajmy go zatem tuż przed lub po ugotowaniu potraw.

Koperek, niestety, szybko więdnie. Jeśli chcemy go przechować dłużej, możemy ususzyć, ale traci wtedy sporo aromatu lub zamrozić.

Przepis na mrożenie koperku:

Wymyty koperek pozostawić do lekkiego zwiędnięcia. Zapobiegnie to powstaniu bryły lodowo-koperkowej. Następnie pokroić, wsypać do słoiczka, zakręcić i wstawić do zamrażalnika. Zanim całkiem zamarznie, warto jeszcze parę razy potrząsnąć słoiczkiem. Przechowywany w takiej formie, będzie cieszył świeżym zapachem nawet w środku zimy.

 

Jakie właściwości lecznicze ma koper ogrodowy ?

W ziołolecznictwie korzysta się z całej rośliny - zarówno z liści, łodyg, jak i nasion.

Koper w swoim składzie zawiera między innymi:

  • flawonoidy, a więc przeciwutleniacze neutralizujące wolne rodniki;
  • beta-karoten, który zapewnia prawidłowe funkcjonowanie wzroku;
  • witaminy z grupy B oraz witaminę C;
  • żelazo, potas, fosfor, magnez, wapń, mangan;
  • olejki eteryczne zawierające między innymi karwon, stymulujący układ nerwowy i dilapiol, który działa znieczulająco i rozkurczowo.

Wszystkie te komponenty wpływają na lecznicze właściwości kopru. Roślina:

  • reguluje trawienie, leczy kolkę i wzdęcia,
  • działa przeciwgrzybiczo i antybakteryjnie,
  • uspokaja oraz pomaga w walce z bezsennością,
  • pobudza laktację,
  • pomaga w nieżycie górnych dróg oddechowych,
  • zmniejsza ryzyko osteoporozy,
  • poprawia wzrok,
  • niweluje nieprzyjemny zapach z ust.

Zewnętrznie okłady z owoców są stosowane przy schorzeniach oczu i ropnych zakażeniach skóry.

Herbatka z nasion koperku zalecana jest dla niemowląt przy kolce i innych problemach trawiennych.

 

Ciekawostki:

  • W starożytnym Rzymie stosowano koper, jako afrodyzjak, a także jako środek pobudzający dla gladiatorów;
  • Koper jest atrakcyjny dla pszczół i innych owadów. Sieje się go wśród ogórków, by tym samym pomóc w ich zapylaniu;
  • W Biblii jest zapis mówiący, że koprem płacono podatki.

 

Autor: Redakcja Bakalie.com