Orzeszki piniowe, zwane też orzeszkami pinii i piniolami, nie są tak naprawdę orzechami. Orzechy to owoce, a piniole to nasiona kilku rodzajów sosny. Nazwa orzeszki piniowe pochodzi od sosny pinia (Pinus pinea), która jest najbardziej z nimi kojarzona. Ale piniole są też uzyskiwane z sosny koreańskiej (Pinus koraiensis) i sosny syberyjskiej (Pinus sibirica). Ta ostatnia nazywana jest też cedrem syberyjskim, a jej nasiona orzechami cedrowymi. Orzeszki z sosny koreańskiej i syberyjskiej są dużo tańsze do tych z sosny pinia.
Sosna pinia należy do rodziny sosnowatych i pochodzi z północnych wybrzeży Morza Śródziemnego oraz z południowego wybrzeża Morza Czarnego. Rośnie między innymi w Hiszpani, Grecji, na Cyprze i we Włoszech. Jest drzewem iglastym z gęstą, szeroka koroną, która z czasem przybiera pokrój parasolowaty. Osiąga 25 - 30 m wysokości. Średnica pnia może osiągać nawet 6 metrów. Jej pień jest prosty, a na pewnej wysokości rozwidla się. Z górnej części pnia wyrastają wznoszące się pod kątem prostym gałęzie. Korę ma szarobrązowa, u młodych drzew pokryta rysami, u starszych głęboko bruzdowatą. Pączki o długości 6–14 mm, bez żywicy. Igły sosny pinia są dwojakiego rodzaju. Młodociane, maja kolor niebieskozielony, 2 – 4 cm długości. Igły właściwe mają kolor od jasno – do ciemnozielonego, są lekko zakrzywione i spiczaste, o długości 12 – 18 cm i grubości 2 mm. Kwitnie w czerwcu i lipcu. Posiada męskie kwiatostany podłużne, o długości 1 – 1,5 cm oraz żeńskie kuliste tej samej wielkości. Szyszki żeńskie są masywne i jajowate, maja długość 12cm i 10 cm szerokości. Szyszki dojrzewają w ciągu trzech lat. Początkowo są zielone, ale po dojrzeniu brązowieją. W łuskach szyszek znajdują się ciemnobrązowe nasiona długości 2 cm, z 4 – 8 mm skrzydełkami. Pinia ma korzeń palmowy, dzięki któremu może pobierać wodę z głębszych warstw ziemi.
Zastosowanie sosny pinia i orzeszków pinii
Pinia jest często w krajach śródziemnomorskich sadzona w parkach i ogrodach jako drzewo ozdobne. Jest też coraz popularniejsza w innych częściach Europy, również w Polsce. Drewno piniowe jest mocne i twarde, zawiera mało żywicy, dlatego jest często wykorzystywane do wyrobu okien, schodów, drzwi i mebli kuchennych. Z pinii otrzymuje się też miód piniowy o dużych walorach smakowych.
Orzeszki pinii są jadalne, mają charakterystyczny, leśny aromat, a po rozgnieceniu pachną sosną. Najbardziej znanym produktem spożywczym wytwarzanym z nich jest włoskie pesto po genueńsku (pesto alla genovese) . Piniole nadają się też do spożycia na surowo, ale dopiero po obraniu z łusek. Aby wydobyć nasiona z szyszki należy ja najpierw podgrzać, aby się otworzyła, potem łatwo możemy wysypać z niej orzeszki, a następnie rozbijamy ich pancerzyki. Ponieważ specyficzny aromat pinioli ujawnia się pod wpływem ciepła często są one przed podaniem, blanszowane lub prażone. Mogą służyć jako przekąska, być dodawane do ciast, deserów, sałatek, ale też dań mięsnych. Są tez chętnie jadane przez ptaki.
Z orzeszków piniowych robi się również olej, który głownie stosowany jest w kuchni, jako dodatek do sałatek, ale wykorzystywany jest też w medycynie, aromaterapii i kosmetyce.
Przechowywanie pinioli
Orzeszki pinii są sprzedawane najczęściej łuskane w plastikowych opakowaniach. Należy je przechowywać w chłodnym i suchym miejscu, najlepiej w lodówce, w szczelnie zamykanych pojemnikach. Nie należy ich jednak trzymać zbyt długo, gdyż szybko jełczeją. Niełuskane piniole mogą być przechowywane przez wiele miesięcy.
Orzeszki pinii a przestępczość
Najdroższe i jednocześnie najbardziej wartościowe orzeszki pinii pochodzą z Włoch, Grecji i innych krajów śródziemnomorskich. Niestety w ostatnim czasie zbiory pinioli w tamtym rejonie spadły o połowę. Jest to spowodowane przede wszystkim atakiem pasożyta drzew iglastych oraz niekorzystnej pogodzie w ostatnim roku. Spowodowało to, że cena orzeszków pinii poszła gwałtownie w górę i sięga 80 – 100 euro za kilogram. Niewielkie opakowanie może kosztować około 5 – 7 euro. Dlatego we Włoszech dochodzi coraz częściej do kradzieży tych orzechów. Uważa się, że powstają nawet całe grupy przestępcze, które zajmują się kradzieżą i dostarczaniem orzeszków pinii na czarny rynek. Orzeszki są kradzione z hurtowni, ale również z hipermarketów. W niektórych marketach torebki z piniolami są chronione przed kradzieżą specjalnymi zabezpieczeniami stosowanymi do tej pory w przypadku produktów takich jak szampan, drogie wina czy kawior.
Autor:Redakcja Bakalie.com
